Perspectief 2015-28

Perspectie 32 Joris Van Ael van de abt van het Stoudionklooster van Constantinopel, de H. Theodoor de Studiet (759- 826). Zij bouwden over een tijdspanne van ongeveer honderd jaar een beeldenleer uit die sluitend was, gestoeld op het besef van de ware Menswording van God, dit mysterie doordenkend tot in zijn uiterste consequenties. Ze weerlegden van daaruit de twee grote zwakten van het iconoclasme: ten eerste een te vaag, te weinig geïncarneerd beeld van de menswording in Christus, en ten tweede, de onderliggende depreciatie van de materie. De materie door de menswording geheiligd. Johannes van Damascus, in zijn apologie van de icoon, stelt dat de materie door de menswording geheiligd is en dat zij de heiliging, door God bij de schepping aan haar meegegeven, als uitzicht in zich draagt. De ware menswording van God in Jezus Christus veronderstelt een ‘sacramentele potentialiteit’ van de materie. De menswording onthult a.h.w. de zin, het geheim van de materie en is het onherroepelijke teken van de betrokkenheid van heel de materiële kosmos in het grote raadsbesluit van God. De Kerkvaders stelden dat God vanaf het begin zoekt naar ‘belichaming’ ( ensomatôsis) . Vanaf het begin manifesteert het komen van God zich op materiële wijze met het oog op de ‘materiële’ ,’lichamelijke’ mens, zijn partner . Eerst in de Schepping. De Schepping is een manifestatie van God, een verhulde zelfmededeling van God. Van het begin draagt ze een geheim, een wonderbare kans. Ze draagt de toets van haar Kneder, de penseeltrek van haar schilder, is erin leesbaar. We kunnen het vergelijken met een zwangerschap, de vrucht groeit op een verhulde, verborgen, maar toch reeds speurbare wijze. Daarom zullen grote kerkvaders als Efrem de Syriër de taal van de schepping in hymnen en liederen echt tot een instrument maken om over God te spreken. Efrem en de Vaders kijken naar de Schepping terug, vanuit de kennis die zij hebben van het geheim dat zij draagt, nl. de Christus. Vanuit de openbaring van de Godmens Christus ontsluit de Schepping haar zin, wordt zij een open boek, leesbaar, onthullend, en bevestigt ze, als een echte liturgische lofzang, het geheim uit haar geboren. Ze spreekt over het geheim dat zij draagt en wordt vanuit Christus volop begrepen als weg er naartoe.