Overeen 2018-40

7 • april 2018 ‘Leven in Christus’ - Het grotere verhaal door Geert van Dartel “Wil de kerk in Nederland toe- komst hebben, dan is het van levensbelang om dat ‘zijn in Christus’ te leven of te (her)ont- dekken”. Deze zin uit de inleiding maakt de bedoeling van het boek “Leven in Christus” van Hans Burger goed duidelijk. Burger beoogt met dit boek meer dan het verhelderen van de binnenkant van het christelijk geloof (de geestelij- ke of spirituele dimensie). Oog in oog met de seculiere tijd waarin de mens op zichzelf teruggeworpen wordt en een “omsloten zelf” (naar Luther: homo incurvatus in se ) vormt, verant- woordt hij de relevantie van het chris- telijk geloof in onze tijd. Zijn stelling is dat het verhaal van God met Israël en Jezus één van de blijvende grote verhalen van onze beschaving is die ook vandaag zin en doel geven aan het menselijk leven. Maar dat werkt alleen als Leven in Christus inhoude- lijk en persoonlijk echt betekenis heeft. Hans Burger (1974) is universitair docent Systematische theologie aan de Theologische Universiteit Kampen. Het boek is een Nederlandse bewer- king van zijn proefschrift ‘ Being in Christ’ waarop hij in 2008 in Zürich promoveerde. Het staat in de traditie van de gereformeerde theologie, maar is geschreven vanuit een katholiek- oecumenische intentie. Leven in Christus is geen exclusief confessio- neel, maar wil een confessies overstij- gend verhaal vertellen. Ten grondslag aan dit boek ligt het inzicht dat de manier waarop de gereformeerde tra- ditie de relatie met Christus verstaat en verwoordt aan een nieuwe door- denking toe is. Plaatsbekleding Burger gebruikt daarvoor het model plaatsbekleding dat schematisch in vier dimensies wordt uitgewerkt: sub- stitutie, representatie, eenheid en parti- cipatie . Het gaat in dit hele model steeds om de relatie tussen God en mens. Bij substitutie en representatie gaat het om het initiatief vanuit God, bij eenheid en participatie om het ant- woord van de mens daarop. Het ver- haal over de relatie tussen God en mens plaatst Burger in het grote heils- historische perspectief van het Eerste en Tweede Testament. God heeft zich eerst op bijzondere wijze geopenbaard in het verhaal van Israël. De theologie van Paulus, met name de brief aan de Efeziërs (2,18-20) vervult een belang- rijke scharnierfunctie. De kracht van het verhaal van Jezus is dat Hij als Zoon van God zich tegelijkertijd iden- tificeert met ons mensen en dat zo in Hem voor allen een weg geopend wordt naar een levende relatie met God. Het initiatief ligt geheel bij God. In Jezus’ kruisdood en verrijzenis wordt de relatie tussen God en mens hersteld. Hierin ligt de unieke en exclusieve betekenis van Jezus. Door Gods handelen in Jezus wordt de weg geopend naar (het herstel van) een- heid in Christus en met elkaar en kun- nen we delen in het verhaal van Jezus. Dubbele beweging In het voorlaatste hoofdstuk wordt vanuit dit model een nieuw licht gegeven op de gereformeerde opvat- ting van de heilsorde die traditioneel vertrekt vanuit verkiezing en weder- geboorte en via heiliging en volhar- ding uitkomt bij verlossing en ver- heerlijking. Burger pleit voor een her- formulering van deze heilsorde die zou moeten vertrekken vanuit Gods eeuwige liefde in Christus. Wie Chris- tus aanvaardt en zich daardoor laat veranderen krijgt deel aan de voltooi- ing die leidt tot gelijkvormigheid aan Christus. “Leven in Christus” maakt een dubbe- le beweging. God is het die zich in Christus met ons identificeert en die ons naar zich toetrekt. Het is dankzij Christus dat wij getransformeerd en daardoor gelijkvormig worden aan Christus. Het boek is weliswaar geschreven vanuit een katholiek-oecumenische intentie, maar naar vorm en methode komt het over als reformatorische theologie. Burger theologiseert vanuit de heilige Schrift. De sleutel tot het verstaan van het Leven in Christus ligt bij de uitleg van Paulus en Johannes. De sacramentele en eccle- siale dimensie van Leven in Christus komen nauwelijks uit de verf. Ook aan de praktische uitwerking van Leven in Christus in het leven van alle- dag is de auteur niet toegekomen. Relevantie Ondanks deze beperkingen is het een belangrijk boek omdat het de seculie- re mens op een nieuwe manier bepaalt bij de Godsvraag en de relatie tussen God en mens en daarin ope- ningen biedt die velen al niet meer voor mogelijk hielden. Behalve door protestantse en evange- lische theologen wordt het boek op de omslag ook aangeprezen door mgr. dr. Gerard de Korte. Hij waardeert het boek juist ‘omdat het duidelijk maakt dat christelijk geloof allereerst te maken heeft met de ontmoeting en de vriendschap met Christus. (…) Ook bevestigt het de notie van John Henry Newman dat het christendom aller- eerst een relationeel geloof is.’ Met mgr. De Korte hoop ik dat veel tijdge- noten door deze studie de kern van vitaal christendom ontdekken of her- ontdekken. £ Hans Burger, Leven in Christus. Over de betekenis van het verhaal van Jezus. Uitgeverij Van Wijnen – Franeker 2017, ISBN 9789051945515, Prijs € 27,50