Mensen kunnen door één ingrijpende gebeurtenis op het bestaansminimum terechtkomen, zoals door een echtscheiding, overlijden, verlies van betaald werk of te hoge woonlasten. Armoede wordt vaak uitgedrukt in cijfers: hoeveel geld hebben mensen te besteden en hoeveel geld komen zij tekort.
Het is de kunst om achter deze cijfers te kijken en te zien wat armoede betekent voor mensen, namelijk het niet volop mee kunnen doen in de samenleving, het tekort aan inkomen, de uitzichtloosheid en het verlies aan toekomstperspectief. Armoede heeft grote invloed op het dagelijks leven van mensen, de relaties die ze aan kunnen gaan, hun zelfbeeld. Leven in armoede werkt niet alleen ontwrichtend voor betrokkenen, maar veroorzaakt een kloof in onze samenleving die zijn sporen achterlaat.
Armoedebestrijding door kerken
De overgrote meerderheid van de plaatselijke kerken is actief betrokken bij de bestrijding van armoede in Nederland. Deze diaconale inzet kent een lange traditie. Kerken ondersteunen mensen in financiële nood door het uitdelen van kerstpakketten, het mee helpen organiseren van voedsel- en kledingbanken, het begeleiden van mensen met schulden via een maatjesproject, het geven van giften en leningen bij acute financiële problemen, het ondersteunen van plaatselijke projecten voor armoedebestrijding en het leggen van contacten met lokale beleidsmakers om knelpunten aan te kaarten.
Nieuw landelijk knooppunt
In 2014 heeft de Arme Kant van Nederland haar werkzaamheden moeten beëindigen vanwege tekort aan geld. De Raad van Kerken heeft daarop aangekondigd zich niet te willen neerleggen bij het verdwijnen van de afstemming en samenwerking tussen kerken en diaconale organisaties die zich bezighouden met het bestrijden van de armoede. Er wordt dan ook met een aantal kerken en kerkelijke organisaties toegewerkt naar de start van een nieuw landelijk knooppunt Kerken en Armoede. Dit Knooppunt Kerken en Armoede zal kerken en diaconale organisaties met elkaar kunnen verbinden zodat inspirerende diaconale praktijken worden gedeeld en armoedebestrijding wordt ondersteund en versterkt.
101 inspirerende voorbeelden
In 2015 worden 101 inspirerende voorbeelden naar boven gehaald en gedeeld met plaatselijke kerken. Hierbij valt te denken aan bekendere initiatieven zoals de diaconale netwerken, SchuldHulpMaatje en noodfondsen, maar ook aan nieuwe initiatieven op het gebied van lobby en het samenwerken met andere partners. Rond Wereldarmoededag, op 17 oktober 2015, wordt een inspirerende bijeenkomst georganiseerd waarbij een aantal van deze initiatieven wordt gepresenteerd en er ook reflectie plaatsvindt op nieuwe vormen van kerkelijke armoedebestrijding.
Armoedeonderzoek
De afgelopen jaren heeft er zes keer een oecumenisch armoedeonderzoek plaatsgevonden, waarin inzicht werd geboden hoe plaatselijke kerken actief betrokken zijn bij bestrijding van armoede. Het gaat hier om inzicht in zowel de materiële als de immateriële hulp. Het onderzoek geeft antwoorden op vragen als: Hoeveel aanvragen om hulp zijn er geweest en welke groepen uit de samenleving doen een beroep op het kerkelijk sociaal vangnet? Wat waren de redenen om hulp te vragen? Welke bedragen zijn toegekend? Wat doen diaconale organisaties aan praktische dienstverlening en belangenbehartiging om de groeiende armoede tegen te gaan?
Foto: Kerk in Actie/Jaap de Jager
Het resultaat en de conclusies van het onderzoek zullen leiden tot het doen van aanbevelingen voor zowel de landelijke als de lokale overheid en voor de kerken zelf. In het najaar van 2015 wordt het voorwerk gedaan voor het armoedeonderzoek 2016. In 2016 wordt het onderzoek uitgevoerd.
Andere activiteiten
Naast bovenstaande activiteiten wil het Knooppunt een actieve rol spelen in het samenbrengen van kerken en groepen die actief zijn rond armoedebestrijding. Goede ideeën en initiatieven zullen met elkaar worden gedeeld middels een nieuwsbrief. Handreikingen zullen worden ontwikkeld rond specifieke thema’s. Inspiratie en toerusting gaan hiermee hand in hand.
Meer weten? Neem contact op met Meta Floor. Zij behartigt armoedebestrijding in Nederland namens Kerk in Actie, het diaconale werk van de Protestantse Kerk in Nederland. Zij is te bereiken via