Jaargang 68 Nummer 5

Pokrof 15 We zien op deze hiernaast afgebeelde icoon drie mannen, alle drie met een baard. Het zijn heiligen,wat vanzelfsprekendwordt uitgedrukt door het aureool rondom ieders hoofd. Ze dragen liturgische kleding. De rechterfiguur en de middenfiguur dragen een dalmatiek-achtig kleed, wat sakkos heet. Dit was oorspronkelijk het ambtskleed van de Byzantijnse keizer, dat na de Val van Constantinopel toen er geen keizer meer was overging op de bisschoppen van de Orthodoxe Kerk. Over de sakkos hebben de twee figuren een soort sjaal om de schouder gedrapeerd, met daarop telkens twee kruizen zichtbaar afgebeeld. Deze heet omoforion, naar het Griekse woord voor schouder, omos. Dit omoforion is de kenmerkende dracht voor een bisschop. De linkerfiguur draagt ook dit teken van een bisschop. De drie mannen zijn allen bisschop. De linkerfiguur draagt geen sakkos, maar het zogeheten felonion, het gewaad dat ook door priesters wordt gedragen. Het feit dat de linkerfiguur het felonion draagt doet niets af aan zijn bisschoppelijke waardigheid. Sakkos en felonion kunnen beiden het liturgische overkleed van een bisschop zijn, en met beide bekleed worden bisschoppen op iconen afgebeeld. De bisschoppen hebben aan hun rechterheup (van de bisschoppen uit gezien) een zogeheten epigonation hangen, hier ten dele afgebeeld als een halve ruit. Het epigonation is een ereteken voor geestelijken (priesters en bisschoppen), dat bisschoppen altijd standaard dragen. De bisschoppen dragen elk een boek. Dit is het Evangelie. Dit symboliseert dat de bisschoppen de Blijde Boodschap verkondigen. Ze hebben elkmet een doek hun Evangelieboek in de hand. De bedekte hand is een oud gebruik om heilige objecten mee te benaderen. De linkerfiguur en de middenfiguur houden hun andere hand in een zegengebaar, terwijl de rechterfiguur met zijn hand wijst naar het Evangelie. Boven elke bisschop staat er geschreven om wie het gaat. Zo staat er boven de linkerfiguur De Drie Heilige Hiërarchen in het Kerkslavisch Sint Basilius de Grote, boven de middenfiguur Sint Gregorius de Theoloog en boven de rechterfiguur Sint Johannes Guldenmond. Basilius is Basilius van Caesarea, Gregorius is Gregorius van Nazianze en Johannes is Johannes Chrysostomus, wat Guldenmond is in het Grieks. Boven de namen van de drie bisschoppen zien we het gelaat van Christus in de vorm van het zogeheten mandylion, de niet met handen gemaakte beeltenis van Christus. Het is het symbool dat de drie bisschoppen onder de hoede van Christus staan. Basilius de Grote leefde van 330 tot 379. Basilius is een belangrijke kerkvader. Hij was bisschop van Caesarea. Hij kwam op voor de armen en minderbedeelden. Hij staat in de Kerk bekend als iemand die een belangrijke impuls gaf aan het monnikendom als gemeenschapsleven. Hij streed tegen het arianisme, een leer die door de rechtzinnige Kerk als ketters werd beschouwd. Hij was een broer van Gregorius van Nyssa en hij was bevriend met Gregorius van Nazianze. Gregorius van Nazianze leefde van 329 tot 390. Hij was aartsbisschop van Constantinopel. Hij had een groot aandeel in het vormen van de theologie van de Drie-eenheid, waarbij hij ervoor ijverde dat aan de H. Geest de juiste plaats werd toegekend. Hij was een belangrijk iemand voor het monnikendom. Hij schreef werken van theologische en morele aard en schreef gedichten. Vanwege zijn grote belang voor de theologie wordt hij ‘de theoloog’ genoemd, een titel die hij slechts deelt met Johannes de Theoloog, de evangelist (1e eeuw), en Simeon de Nieuwe Theoloog, een Byzantijnse mysticus (11e eeuw). Samen met Basilius en diens broer Gregorius van Nyssa is Gregorius van Nazianze een van de kerkvaders die in Cappadocië (het midden van het huidige Turkije) hun wortels hadden, de zogeheten Cappadocische Vaders.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=