Jaargang 68 Nummer 4

Pokrof 5 de Geboorte van de Moeder Gods bij Asten, heeft de vertalingen van vader Adriaan later verbeterd en in overzichtelijke boeken uitgegeven. De slavist vader Aleksis Voogd in Amsterdam heeft vertaald. Augusta Haveman en haar man, vader Jan Haveman in Groningen hebben vertaald. Het bijzondere daarvan was dat ze de vertalingen altijd eerst in het koor uitprobeerden, om te kijken of het zingbaar was. De Vereniging van Orthodoxen Nikolaas van Myra (1979-2014) bracht Orthodoxe gelovigen van alle jurisdicties samen. Een van de doelstellingen was de viering van de liturgie in het Nederlands te bevorderen. Daartoe stelde men een vertaalcommissie en een muziekcommissie in. Die heeft een vertaling van de Goddelijke Liturgie uitgebracht met diverse harmonisaties. De uitgave had de zegen van alle vijf toen bij Nederland betrokken bisschoppen. De tekst is soms een compromis, maar volgens mij een stap vooruit. Maar ze werd maar in twee parochies daadwerkelijk gebruikt. Andere parochies bleven vasthouden aan vader Adriaan. Men gebruikt dus verschillende vertalingen. Daardoor kunnen Orthodoxe gelovigen helaas zelfs het Onze Vader en de Paastropaar moeilijk in het Nederlands samen bidden. De vereniging bestaat niet meer. Er zijn sindsdien geen gezamenlijke initiatieven meer in Orthodox Nederland op het gebied van vertalingen van de grond gekomen. De Russisch-orthodoxe parochie van Amsterdam gaat nog wel verder. Ze heeft een vernieuwd gebedenboek, een nieuwe vertaling van de Goddelijke Liturgie en van de vespers uitgebracht. Een vertaling van Psalmen is in voorbereiding. Rooms-katholieke vertalingen De oudste vertaling die ik ken in de katholieke wereld is die van de Nederlandse bisschop J. Perridon, die voor de oorlog in Oekraïne en later in de Benelux voor Grieks-katholieken heeft gewerkt. Hij bracht in 1960 het boekje “Het Oosten bidt” uit. In diezelfde tijd vertaalde Cornelis Bouman, die liturgie doceerde aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen en diaken was in de Byzantijnse ritus, veel oude christelijke gebeden. Zijn vertaling van de uren en de dankgebeden werd in de Byzantijnse kapellen gebruikt. Typisch voor die tijd is zijn aandacht voor de “rubrieken”: minutieuze aanwijzingen over hoe je de rituelen correct moet uitvoeren. De belangrijkste en kundige rooms-katholieke vertaler is Johan Meijer, priester van de rooms-katholieke Johannes van Damascus-gemeenschap. Hij heeft in 1991 een handzaam “Byzantijns Liturgikon” uitgebracht, waarin de gebeden van alle belangrijke diensten zijn opgenomen. Hij heeft geprobeerd in de lijn van Schmemann (een van zijn leermeesters) naar de betekenis te vertalen. Sommige Orthodoxe gelovigen vinden zijn vertaling daarom te vrij. Jammer is dat de melodieën soms gebrekkig zijn aangegeven. Dit is een eerste, waarschijnlijk onvolledige inventarisatie. Er valt nog van alles over te zeggen. Het zou goed zijn, wanneer het vertaalwerk wordt voortgezet met deskundigheid en met meer samenwerking. Paul Baars Vader Jan Haveman. Byzantijns Liturgikon, Zagreb-Tilburg, het katholieke Byzantijnse liturgieboek.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=