Pokrof 13 Een traditionele kruisicoon Een traditionele kruisicoon Sinds januari 2021 hangt in de Byzantijnse kapel van Nijmegen in de zijkapel dit icoonkruis. De kapel wordt gebruikt door de katholieken van de Byzantijnse ritus, de Russisch-orthodoxe parochie Tichon en de Grieks-orthodoxe parochie Theophanu. Het is gemaakt in de traditionele Byzantijnse techniek; geschilderd met ei-tempera en bladgoud op krijtgesso, linnen en hout, door de hand van Ioanna, Joke Bannink, in opdracht van vader Sergi van de Russisch-orthodoxe parochie Tichon. De afmetingen zijn 185 cm- 210 cm. De vorm van het kruis is opvallend, temeer daar deze wordt geaccentueerd door een roodbruine rand rondom. Deze kruis-vorm is ook wel bekend als het “Franciscus”kruis, of “Damianuskruis”, omdat het, door Syrische monniken gemaakt, in het kerkje van Damianus hing, waar de heilige Franciscus zijn toevlucht zocht en Christus tot zich hoorde spreken. In de jaren ’70 werd deze kruisvorm in moderne versie polulair bij de oecumenische beweging, Taizé. Enkele jaren geleden vond de heer Sveto Milanovic, de toenmalige voorzitter van de Servische parochie Heilige Sava, die toen ook nog gebruik maakte van de kapel, een op hout geplakte reproductie van het Taizé-kruis, en wilde het in de kapel hangen, maar er ontstond onenigheid met de andere parochies omdat de stijl niet bij de andere iconen in de kapel paste. Toen heb ik aangeboden het zo te bewerken dat het wel zou passen, en de eerste versie ontstond. De vorm van het kruis werd behouden, en een nieuwe icoon werd erop geschilderd naar voorbeeld van het beste uit de orthodoxe traditie dat ik kon vinden. Toen de Serviërs een eigen kerk vonden, namen ze het mee, en wij misten het, zodat besloten werd een soortgelijk nieuw kruis te maken. De icoon die als voorbeeld voor het kruis in de Byzantijnse kapel van Nijmegen werd gekozen, is afkomstig uit de tweede helft van de 13e eeuw, uit de Clemenskerk in Ohrid (zie achterkant van deze Pokrof). In de periode dat deze icoon gemaakt werd was het Byzantijnse rijk herstellende van zware invallen en in de kunst was er een opleving van klassieke tradities en de mystieke stroming van het hesychasme. Kenmerkend voor deze stroming is het vinden van de eigen verbinding met Christus door de meditatie van het ”Jezusgebed”. In de iconen die geinspireerd zijn door het hesychasme speelt de symboliek van het licht als de ongeschapen energie van God, een belangrijke rol. Beschrijving van het icoonkruis in de Nijmeegse kapel Het kruis heeft een zware donkerbruine kleur, waar Christus’ lichaam en oranje lendendoek lichtglanzend tegenaf steken. Hij staat en hangt tegelijkertijd, en zijn uitgestrekte armen en handen zijn verstijfd in een zegenend gebaar. Het gouden aureool omChristus’ hoofd doorbreekt de strenge contour van het kruis en verbindt zich met de gouden achtergrond. Boven het aureool staan op het hout de letters Kruis van Sint-Damianuskerkje. ´
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=