Pokrof 10 menleving is het gesprek met de islam voor christenen van primordiaal belang. In Irak is de meerderheid van de moslims shi’itisch. Vandaar dat de paus een uitgebreid bezoek bracht aan de hoogste shi’itische leider van het land, Ayatollah Sistani. Het was een bezoek dat veel langer duurde dan protocollair voorzien was en waarin gesproken werd over de rol van religieuze leiders bij het bestrijden van onrecht en armoede. Godsdienst dus ten bate van de samenleving ! Het gesprekhadplaats inNajaf, een belangrijk shi’itisch bedevaartoord, waar de straten getooidwarenmet banieren die de Paus toeriepen: u bent een deel van ons en wij van u ! Sistani is een belangrijke persoonlijkheid in de Iraakse samenleving, die niet aarzelt politieke standpunten in te nemen en incompetent politiek leiderschap aan te klagen. Hij had zich ook al eerder uitgesproken voor het toekennen van constitutionele rechten aan de christelijke minderheden. Het bezoek aan Sistani is dan ook met grote belangstelling gevolgd door islamitische journalisten en commentatoren, die in herinnering brachten dat de paus twee jaar eerder, in Abu Dhabi, een ontmoeting had gehad met een van de belangrijkste leiders van de sunnitische gemeenschap, de sheikh van de alAzhar Moskee in Cairo. Zou dit het begin zijn van een systematische toenadering van Rome met de algemene shi’itische gemeenschap? Een veel gehoorde vraag! Na dit bezoek aan Najaf trok de paus naar “Ur der Chaldeeën”, traditioneel gezien als de geboortegrond van Abraham, stamvader van zowel de Joods-christelijke als de islamitische traditie. In Ur, nu een archeologische site, had een ontmoeting plaats met vertegenwoordigers van de verschillende religieuze gemeenschappen van het land, sunnitisch en shi’itisch, yezidi, de mandeeërs en de verschillende christelijke gemeenschappen. De paus benadrukte hier dat godsdienst nooit misbruikt mag worden als een rechtvaardiging voor geweld, een thema ook dierbaar aan Sistani. Zijn homilie was een meditatie op de gastvrijheid van Abraham zoals beschreven in het boek Genesis, een gastvrijheid die de verschillende godsdiensten aanwezig in het land van Abraham naar elkaar toe moeten beoefenen. Indrukwekkend was het getuigenis van verschillende jongeren, onder meer een moslim en een christen, die vertelden hoe ze probeerden samen vrienden te blijven ondanks sektarische tendensen die hen uit elkaar dreigden te spelen. Hoe diep de paus een authentieke islamitische religiositeit naar waarde schat blijkt ook uit zijn bezoek aan de door IS zwaar geteisterde stad Mosul, waar hij de minaret van de al-Nur-moskee en de befaamde klokkentoren van de Latijnse kerk in het oude centrum van de stad als symbolen zag van het menselijk verlangen naar “de hemel”, naar Gods nabijheid, een sterke uitspraak in een regio waar de grootte van de minaret of kerktoren belangrijk geacht worden om de ander te overtroeven. Oecumene Christelijk Irak is verdeeld. Hoewel het bezoek van de paus plaats vond op uitnodiging van de met Rome verbonden kerken (Chaldeeuws, Syrisch-katholiek en een kleine Armeens-katholieke en Latijnse gemeenschap) oversteeg de reis de katholieke gemeenschap. Bij alle christenen waren positieve geluiden te horen. Een bijzondere vermelding verdient hier de Assyrische Kerk van het Oosten, waaruit de Chaldeeuwse Kerk is voortgekomen. Na jarenlang een diaspora-Kerk geweest te zijn, bestuurd vanuit de Verenigde Staten, heeft de huidige patriarch Ghiwarghis III bij zijn verkiezing in 2015 de zetel terug verlegd naar Irak. Hij resideert nu in Ankawa, een bijna totaal christelijke voorstad van de Koerdische hoofdstad Erbil. Tijdens de afsluitende misviering in het grote sportstadion in Erbil werd hij door de paus bijzonder begroet. Beide kerkvorsten kennen elkaar goed van de officiële theologische consultaties tussen de Roomse en Assyrische Kerken die regelmatig plaats vinden. Opbouw van het land De meest indrukwekkende ontmoeting vond plaats in Karakosh, een stad van ruim 25.000 inwoners, gelegen in de buurt van Mosul. Oorspronkelijk was het een belangrijk christelijk centrum, vooral Syrisch-katholiek en Syrisch-orthodox, hetgeen verklaart dat nu de Syrisch-katholieke patriarch Ignatius Youssef Younan de gastheer was. Door demografische ontwikkelingen, maar ook ten gevolge van een bewuste resettlement politiek is de bevolking nu gemengd, christelijk en islamitisch. Karakosh is een van de steden gelegen in de boven genoemde Vlakte van Niniveh, een strook land waar traditioneel de bevolking voor een groot gedeelte christelijk was. Een bijzonderheid hierbij is dat de christenen hier zich uitdrukken in een eigen taal, een moderne vorm van Aramees, wel aangeduid als Sureth. Wegens de
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=