Pokrof 3 Het ontstaan van de inheemse Orthodoxe Kerk in Alaska (deel 3) In een eerste bijdrage heb ik stilgestaan bij de markante figuur van lekenmonnik Herman van Alaska die als missionaris vanuit Rusland het orthodoxe geloof introduceerde in het toen nog onafhankelijke schiereiland Alaska (zie Pokrof 2020/4). In een tweede bijdrage gaf ik aandacht aan de verdere creatie van een ‘Russische’ kerk aldaar en de inculturatie ervan in sjamanistisch gebied tot ongeveer de periode van de overdracht van Alaska van Rusland aan de toenmalige USA in 1867 (zie Pokrof 2021/2). In deze laatste bijdrage beschrijf ik enkele latere ontwikkelingen in deze kleine inheemse Orthodoxe Kerk. Nieuwe kapers op de kust: De tweede kolonisatie van Alaska en de tweede missioneringsgolf Na de Overdracht aan de USA in 1867 keerden de meeste Russen terug naar Rusland. Met het nieuwe Amerikaanse protestantse bestuur kwamen activistische presbyteriaanse zendelingen mee. Zij probeerden de in hun ogen heidense inheemse bewoners te bekeren en te beschaven want wat zij aan culturen en riten aantroffen was in hun ogen ‘afgoderij’. Met deze assimilatiepolitiek moesten ceremoniële kunstwerken, rituelen, sjamanen, totempalen en geweven dekens verbrand worden of verdwijnen. Een protestantse aversie tegenover beelden heeft hierin zeker meegespeeld. Op school en in de kerk mocht voortaan alleen nog Engels gesproken worden, inheemse talen waren ‘gebrabbel’. Ook de potlatch, een belangrijk sociaal ceremonieel evenement van stammen, families en clans, werd verboden. (Nu zijn de potlatchs in ere hersteld en priesters van protestantse, katholieke of orthodoxe huize zijn aanwezig). De meertalige orthodoxe kerken met hun ‘eigenaardige riten’ vielen onder het hetzelfde oordeel van bijgeloof. Hoewel de Orthodoxe Kerk zich naar vermogen verweerde zat ze in de verdediging. De Euro-Amerikaanse nieuwkomers die na 1867 in groten getale binnenkwamen brachten economische en sociale veranderingen met zich mee. Ondertussen was de zoektocht naar goud (gold rush) in Alaska begonnen. Het Amerikaanse leger maakte een einde aan oorlogen tussen inheemse stammen en het houden van slaven onder de Tlingit-bevolking. Toch ontkwam de orthodoxe Sint Michielskathedraal van Sitka niet aan plundering door soldaten. De autochtone bewoners bekeken goed bij welke partij ze het meest baat konden hebben, de oude Russische of de nieuwe Amerikaanse. Voor grote groepen traditionele Tlingit was de keuze tussen de ‘nieuwe’ vorm van christendom en educatie die hun eigen cultuur ontkende en de ‘oude’ vorm die eigen cultuur en onderwijs bekrachtigde uiteindelijk niet moeilijk. Ze kozen de laatste. Op het einde van de 19e eeuw lieten honderden Tlingit zich orthodox-christelijk dopen. Apartheid in Sitka Een van de stimulerende priesters daarbij was Vladimir Donskoi, eenmodern opgeleide priester met oog voor een multiculturele aanpak. Gelovigen van de Sint-Nikolaasparochie in Valdez (Alaska) na de liturgie op 28 februari 2021. De parochie kent ‘lekendiensten’. Het komt voor dat het twee jaar geleden is dat er een priester langs kwam voor de sacramenten (Foto: Theologisch Seminarie St Herman, Kodiak).
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=