Pokrof 5 op een sacramentele en eucharistische manier te zien, als hij schrijft: “De hemel is prachtig, maar is dat opdat je kunt buigen voor Hem die haar maakte; de zon is helder maar is dat opdat je de maker ervan kunt aanbidden; als je het wonder van de schepping niet bereikt en niet verder komt dan de schoonheid van die werken, dan wordt het licht duister voor jou, of liever je hebt dan het licht gebruikt om het te veranderen in duisternis.” De bijzondere schoonheid van de iconen kan ons helpen bij deze verandering, door te leren de wereld op een andere manier te zien. Hoe is dit mogelijk? Misschien wordt dit het duidelijkst door het vreemde perspectief dat in iconen wordt gebruikt. Het verstoort onze egocentrische blik op de wereld. Een gebouw bij voorbeeld wordt vaak afgebeeld vanuit meerdere gezichtspunten tegelijk - meer vanuit het goddelijke gezichtspunt dan vanuit het onze. Of personen die verderaf staan worden groter afgebeeld dan de personen dichterbij. Zo toont de icoon ons dat in de liefde niets veraf is. Of nogmaals, het zogenaamde omgekeerde perspectief, met zijn verdwijnpunt eerder voorin de icoon dan op de achtergrond, suggereert de beschouwer op een sublieme manier dat niet wij het onderwerp bekijken, maar dat het naar ons kijkt. Het verdwijnpunt van het perspectief van de afgebeelde heilige zijn wij. (einde vertaald gedeelte) Een icoon, hoe weinig perfect ook, verwijst naar iets wat reëler is dan de icoon zelf. In de toekomst hebben we geen iconenmeer nodig - dan zien we die realiteit rechtstreeks. Maar hoe kan een mens zoiets maken? Het is een zaak van langdurige inspanning, zoals Jacob een hele nacht met de engel vocht, en zoals het lang duurde voor de Israëlietische verkenners uit Kanaän terugkeerden. De liefde, waar het bij de icoon omgaat, ligt niet in de uiterlijkheden. Een afbeelding van Johannes de Doper kan een lelijkeman voorstellen; de schoonheid ligt in zijn houding, in zijn gebed. Een bloem is mooi, maar moet sterven om zaad voort te brengen. De geschapen schoonheid is een belofte van het goddelijke, de schoonheid van de Hof van Eden belooft het Nieuwe Jeruzalem. De Transfiguratie roept op tot vergoddelijking. Daartussen ligt de lijdensweg. Tussen Eden en het Koninkrijk staat het kruis. Vertaling en samenvatting: Dolf Bruinsma De vertaalde tekst van Aidan Hart is met zijn toestemming hier gepubliceerd. Christus Pantokrator, een van de oudste en mooiste iconen. Icoon Sinaï-klooster 6e eeuw eeuw (Foto: Wikimedia Commons).
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=