Jaargang 68 Nummer 1

Pokrof 22 ‘Kom en zie’-pelgrimage bleek het noodzakelijk om de theologische en historische factoren te onderzoeken die het verschijnsel pelgrimage vanaf het begin van het christendom deden ontstaan. In Deel II, Pelgrims in historisch en theologisch perspectief’ komen drie hoofdmotieven naar voren waarin ‘Kom en zie’ ingebed is in de lange geschiedenis van de pelgrimage. 1. Het missionaire motief. 2. Het motief van het contact met ‘levende stenen’ naast de ‘dode stenen’ van de reguliere pelgrimages. 3. Het motief van de ‘morele pelgrim’ voor wie heel het leven de ultieme pelgrimage is. Voor het laatste motief passeren als representanten Franciscus van Assisi, Bunyan en Ignatius van Loyola de revue. Dichterbij in tijd zouden de pelgrimages van de internationale rooms-katholieke vredesbeweging van de Tweede Wereldoorlog met een engagement tot internationale verzoening gezien kunnen worden als voorlopers van de ‘Kom en zie’-pelgrimages. Het concept van de morele pelgrimage komen we ook tegen bij Augustinus. In recente niet-westerse theologie over de pelgrimage is de dubbele betekenis van peregrinus: pelgrim en vreemdeling, naar voren gekomen. De theologie van Augustinus is betekenisvol in zijn concept van obedientia, met zijn gehoorzaamheid aan de onbegrijpelijke wil van God. Binnen dit concept kan verzet tegen ongerechtigheid worden gecombineerd met ‘onderwerping’ aan een God die kan worden ervaren in menselijke liefde, maar onkenbaar en onbegrijpelijk is voor de mens. In het laatste deel van het proefschrift, ‘Balans en perspectieven’ wordt gezegd dat de uitkomst van het ‘Kom en zie’-initiatief niet bemoedigend is binnen een in toenemende mate geseculariseerde westerse wereld, maar pelgrimages vanuit de niet-westerse wereld naar het Land van de Bijbel nemen toe in aantal. Bevrijdingstheologen in ‘the Global South’ voelen zich geïnspireerd door de theologie van het ‘Kom en zie’-initiatief. Trouwens, de stelling van een onomkeerbaar secularisatieproces in de westerse wereld is duidelijk afgewezen door Charles Taylor. Pelgrimages zouden weliswaar meer seculier kunnen worden, maar ook manieren kunnen vinden om hun religieuze wortels te vernieuwen. Het ‘Kom en zie’-initiatief kreeg een positieve respons van deWereldraad van Kerken. Paus Franciscus promootte geëngageerde vormen van pelgrimage naar Israël en Palestina. Dit zijn belangrijke wereldwijde impulsen voor het ontwikkelen van godsdienstig geïnspireerde pelgrimages voor het bevorderen van vrede en gerechtigheid. Met zijn proefschrift heeft de auteur de pelgrimages naar Israël en Palestina overtuigend geplaatst binnen het kader van de wetenschappelijke visie op pelgrimage en binnen de traditie van de pelgrimage in het christendom en moet ongetwijfeld aan het bestudeerde ‘Kom en zie’-initiatief een positieve impuls geven. Gied ten Berge, Pelgrimeren met een missie. Het Palestijnse ‘Kom en zie’-initiatief in cultuurwetenschappelijk en historisch-theologisch perspectief, Netherlands Studies in Ritual and Liturgy 23, Groningen 2020. De ‘Muur’ die de woongebieden van Israëli’s en Palestijnen van elkaar scheidt.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=