Jaargang 66 Nummer 5

Pokrof 1 2 concentreerde zich volgens Sergej Chapnin, een kritische Orthodoxe leek die veel publi- ceert, vooral op twee punten. Ten eerste ver- weet men de ondertekenaars dat ze politiek bedreven. Maar volgens Chapnin bedrijf je ook politiek, wanneer je zwijgt, of wanneer je de overheid kritiekloos steunt. Ten tweede zouden de ondertekenaars de canonieke regels van de Orthodoxe Kerk overtreden. Maar dat argu- ment heeft toch geen brede steun gekregen. Priesters hebben het recht voor bepaalde men- sen op te komen. Dat recht is niet alleen voor- behouden aan de patriarch. Verder zijn er de gebruikelijke verdachtmakingen, beschuldi- gingen en bedreigingen. De ondertekenaars zouden “een vijfde colonne” zijn in de Russisch- orthodoxe Kerk en “westerse liberalen in pries- terkleding.” Politiek Het hele gebeuren rond deze Open Brief maakt duidelijk dat ons zicht op wat er allemaal in Rusland leeft te beperkt is. Wanneer je het nieuws volgt, krijg je de indruk dat er in Rusland maar twee mensen wonen: president Poetin en patriarch Kyrill. Die zie je iedere dag op TV. Zij verdienen een genuanceerde beoor- deling. “Ik haat Poetin”, zegt een van mijn vrienden in Pskov altijd, ”en tegelijk houd ik van hem!” Maar er wonen veel meer mensen in Rusland. In elke stad van Rusland zijn wel een aantal priesters en leken die goed werk doen in hun kerk. Naast het voorgaan in of deelnemen aan de liturgie helpen ze bejaarden of gehandi- capten of organiseren een zondagsschooltje. Mensen kunnen met hun zorgen bij hen terecht. Veel mensen hebben wel degelijk een kritisch oordeel. Maar ze kiezen er meestal niet voor om zich met politiek te bemoeien. Het is niet alleen riskant, de Russische politiek is een smerig bedrijf en trekt je weg bij de concre- te inzet voor je medemensen. Meestal doe ik dat in Rusland zelf ook. Ik houd mij bezig met cultuur en geschiedenis, ik zing ik een kerk- koor en praat veel met mijn vrienden. Ik kreeg weleens een uitnodiging mee te demonstreren voor iets, maar dat deed ik niet. Ik begin zelf zelden over politiek, maar antwoord wel wan- neer anderen erover beginnen. De enige uit- zondering is dat ik betrokken ben bij de jaar- lijkse herdenking van de vermoorde priester vader Pavel Adelgeim op 6 augustus. Hij had deze brief zeker ondertekend. De ondertekenaars van de brief De brief is duidelijk en zakelijk. Ze bevat geen onvertogen woord. Dat is in Rusland weleens anders. Het protest van de punkband “Pussy Riot” vond ik bijvoorbeeld lange tijd erg grof en zelfs puberaal. Dat rechtvaardigt geen jaren- lange gevangenisstraf, maar helpt ook niet. Nu doen ze het trouwens veel beter. De ondertekenaars van de Open Brief kunnen wij niet zo maar beschouwen als westerse libe- ralen of westerse democraten. Ze moeten in hun eigen context begrepen worden. Ze reage- ren op een politiek systeemmet oligarchen, die aan niemand verantwoording hoeven af te leg- gen. Ze zien dat de Russische samenleving een vrij grote zelfkant heeft van mensen die alleen drinken en stelen. Die maken van Rusland een gewelddadig land. Men verlangt naar een Rusland waar de leugen niet regeert, waar een hogergeplaatste het leven van een onderge- schikte niet ongestraft kapot kan maken. Men hoopt op een Rusland met cultuur, met bescha- ving en daar hoort ook een beschaafde kerk bij. De Orthodoxe traditie zelf biedt daar al genoeg inspiratie voor. Na de Goddelijke Liturgie krijgt het koor van de parochie van Basilius op de Heuvel altijd een maaltijd in de keuken onder de kerk. Ik zing daar ook al jaren mee. Rima, tot voor kort de dirigent, zegt dan: “Kijk Paul, hier is nu beschaving.” Dat is wat de meeste burgers van Rusland willen: dat er zorg is, dat je het samen goed hebt, met een hapje, een drankje en een aangenaam gesprek. Paul Baars (vertaling en commentaar) Aleksej Minyailo, in hechtenis sinds 2 augustus jl.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=