Jaargang 66 Nummer 3

Pokrof 8 donië – veroverd werden, viel het OA binnen de grenzen van het Koninkrijk Servië en later van het Koninkrijk Joegoslavië, en werd onderge- schikt aan de Servisch-orthodoxe Kerk. Tijdens een korte periode van Bulgaars gezag over deze delen van Macedonië in de tijd van de Tweede Wereldoorlog werden opnieuw Bulgaarse pa- rochies gesticht, onder het gezag van het Bulgaarse exarchaat. Juist in deze onstuimige tijd, tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1943 werd de eerste officiële bijeenkomst van de Macedonische geestelijken gehouden. In 1944, na de coup d’état in Bulgarije, verlieten alle vertegenwoordigers van de Bulgaars-orthodoxe Kerk de Macedonische delen van de nieuwe staat Joegoslavië, in samenspraak met diens regering. Een van de belangrijkste kerken in Noord- Macedonië, de kerk van de Heilige Sophia, is ook een van de grootste kerken uit de middel- eeuwen op dit grondgebied. De kerk is gebouwd waarschijnlijk in de 9 e eeuw, op de ruines van een kerk uit de tijd van het Romeinse Keizerrijk en in opdracht van de toenmalige Bulgaarse koning Boris I, die het initiatief nam omhet christendom als officiële godsdienst van de Bulgaren in te voeren. De weg naar onafhankelijkheid: de Macedonisch-orthodoxe Kerk In de periode na de Tweede Wereldoorlog werd de Macedonisch-orthodoxe Kerk na veel onder- handelingen officieel erkend door de Servisch- orthodoxe Kerk – toen de enige Orthodoxe Kerk op het gebied van Vardar Macedonië – als een autonome kerk in canonieke eenheid met de Servische. Maar in 1967, precies twee eeuwen na het afschaffen van het Ohrid aartsbisdom, verklaarde de Macedonisch-orthodoxe Kerk tot ongenoegen van de Servisch-orthodoxe Kerk zich alsnog compleet administratief onafhan- kelijk (autocefaal). Dat leidde tot een isole- ment van de MOK die veroordeeld werd door het patriarchaat in Belgrado tot de status van een niet-canonieke, schismatieke kerk. Hoewel theologisch en liturgisch gezien de MOK over- eenstemt met de andere Orthodoxe kerken, blijft deze kerk tot de dag van vandaag niet erkend door andere Orthodoxe kerken waaron- der het Oecumenische Patriarchaat in Con- stantinopel. In naleving van het Orthodox ker- kelijk recht blijven al die andere Orthodoxe kerken in deze zaak de Servisch-orthodoxe Kerk steunen. Ondanks de weerstand en het isolement als direct gevolg van het naleven van het canonieke recht bleef de MOK, ook na het uiteenvallen van Joegoslavië, de enige kerk op het gebied van Noord-Macedonië die de orthodoxen daar, ongeveer 650.000 gelovigen, en de Macedoni- sche orthodoxe diaspora vertegenwoordigt. Ze is als officiële kerk erkend door de Noord- Macedonische regering. De MOK heeft onge- veer 1.200 kerken en 10 bisdommen. Pogingen het aartsbisdomOhrid te herstellen Het idee om terug te keren naar de bron en te zoeken naar historische continuïteit zorgde ervoor dat er verschillende pogingen werden gedaan om het Ohrid aartsbisdom door middel van onderhandelingen te herstellen. Na het uit- eenvallen van Joegoslavië was er vaak sprake van toenaderingen tussen de MOK en de Servisch-orthodoxe Kerk, maar ook bleef een deel van de MOK zich beslist vasthouden aan het idee van complete onafhankelijkheid en herstel van het eeuwenoude aartsbisdom. In 1993 verklaarde de toenmalige aartsbisschop Michail dat de MOK zoekt naar samenwerking met de Orthodoxe kerken in de buurlanden Griekenland, Bulgarije en Servië, en hij hoopte dat: “[…] er begrip [voor de MOK] zal zijn na alle informatie over het herstel en de onafhanke- lijkheid van het aartsbisdomOhrid en van onze geliefde Macedonisch-orthodoxe Kerk […] wij zijn een eeuwenoude kerk, wij hebben geen nieuwe kerk gesticht, maar wij hebben ons onwettig afgeschafte aartsbisdom Ohrid her- steld” (John Shea, Macedonia and Greece: the Struggle to Define a New Balkan Nation , 1997, blz. 174). Servië en de Servisch-Orthodox Kerk initieer- den het oprichten in 2002 van een Orthodox Ohrid aartsbisdom (OOA). Deze stap kwam als gevolg van een innerlijk conflict binnen de MOK, wat verder leidde tot verdeling van de kerk in twee kampen – het ene zocht toenade- ring met de Servisch-orthodoxe Kerk als een uitweg uit het isolement en het andere hield vast aan het idee van complete onafhankelijk- heid en terugkeer naar het oorspronkelijke aartsbisdom Ohrid. Deze verdeling heeft tot veel spanning, onrust en instabiliteit geleid. Het OOA is opgericht in canonieke eenheid met Servisch-orthodoxe kerk en is tevens er- kend door alle andere Orthodoxe kerken, maar

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=