Jaargang 65 Nummer 4

Pokrof 9 Maximos de hutverbrander Maximos Kausakalubè, de Hutverbrander, leefde in de 14 e eeuw op de Athos - aanvankelijk een Dwaas in Christus, daarna een spirituele leider, die in een geur van heiligheid stierf. Gregorios de Sinaïet bezocht in die tijd de Athos. In de gesprekken tussen de twee zien we de idealen van het hesychasme. E en paar jaar geleden verscheen The Holy Men of Athos (De heilige mannen van Athos), een tweetalige uitgave (Grieks- Engels) met de levens van vijf heiligen van de Athos, het middelpunt van het Orthodoxe mon- nikendom. Ze werden geëerd om hun ascese, hun voorspellende gaven en hun vermogen om wonderen te verrichten. Hun verering beperkte zich grotendeels tot de Heilige Berg zelf, de Vi- tae (heiligenlevens) kwamen daar tot stand en werden daar ook gecopiëerd. In dit boek gaat het omde levens van Euthymios de Jongere (9 e eeuw), Athanasios van de Athos (10 e eeuw), Maximos de Hutverbrander (13 e / 14 e eeuw), Niphon (14 e /15 e eeuw) en Philothe- os (16 e eeuw). Hieruit kiezen we Maximos, in- teressant omdat hij ons in de buurt brengt van Gregorios de Sinaïet, en van het hesychasme – het mystiek ascetisme met het ideaal het God- delijke in dit leven te ervaren. De tekst van Niphon Over Maximos hebben we hier twee levens- beschrijvingen – allereerst door zijn leerling Niphon, ook een van de hierboven genoemde personen. Het geschrift van Niphon vangt aan met de gebruikelijke aanhef: al is de schrijver zelf onwaardig, hij mag niet zwijgen over Gods werken – tot het heil van degenen die erover horen. Niphon geeft in alle bescheidenheid zijn persoonlijke herinneringen door – in afwach- ting van wat een grotere schrijver dan hij zal vertellen. Hij beschrijft hoe Maximos op de Athos terecht komt, en het liefst alleen in de wildernis ver- toeft. Het volk begrijpt hem niet goed, beledigt hem zelfs – om zijn uiterste ascese en zijn nei- ging zich aan het verkeer met mensen te onttrekken en steeds weer ergens anders te wonen. Zodra hij te veel in het oog loopt, ver- brandt hij zijn hut, maakt verderop weer een andere, die hij na een tijdje ook weer verbrandt, “De heilige Maximos de Hutverbrander verbrandt zijn hut.” (opschrift op de tekening)