Jaargang 64 Nummer 5

Pokrof 2 3 W ie een huwelijksvie- ring meemaakt in de Rooms-katholieke Kerk of in de Byzantijnse Ker- ken van het Oosten ziet over- eenkomsten, maar ook enkele significante verschillen. In bei- den is het huwelijk een sacra- ment. In de Rooms-katholieke Kerk geven bruid en bruidegom elkaar het sacrament van het huwelijk en is de bisschop, priester of diaken de kerkelijke getuige. In Oosterse Kerken zo- als die van de Byzantijnse tradi- tie (Oosters-orthodoxen en ge- ünieerde Grieks-katholieken) zegent de priester, eventueel de bisschop, het huwelijk in. De priester is de bedienaar van het sacrament van het huwelijk. Hij roept namens de Kerk de heilige Geest aan om bruid en bruide- gom tot eenheid te brengen en om te bevestigen dat zij voort- aan elkaars echtgenoten zijn. De viering van het huwelijk zo- als ze traditiegetrouw plaats- vindt in de Byzantijnse traditie, bestaat uit twee delen. Aller- eerst de verloving. De priester zegent de ringen die het bruids- paar uitwisselt als teken en be- krachtiging van het elkaar gege- ven woord. De kleinste ring wordt door de priester aan de rechterhand van de bruidegom geschoven en de grootste ring aan de rechterhand van de bruid. Het toekomstig bruids- paar wisselt dan zelf de ringen en geeft ze aan elkaar. Later vindt het tweede deel van de viering plaats: de kroning. De priester plaatst kronen op het hoofd van bruid en bruide- gom: ‘O Heer onze God, kroon hen met glorie en eer.’ Hierdoor wordt de komst van de heilige Geest gesymboli- seerd, maar ook de bijzondere genade die het bruidspaar krijgt. In de Slavische tra- ditie zegent de priester de bruide- gom met een kroon, maar hem kronen doen pries- ter en bruid samen. Daarna zegent de priester de bruid met een kroon, maar kroont haar gezamenlijk met de bruidegom. (De kronen worden verder door de twee getuigen boven het hoofd gehouden.) Elk wordt zo tot koning of koningin ge- kroond door de ander. In de Griekse traditie zegent de pries- ter bruidegom en bruidmet wit- te bloemetjeskransen en plaatst deze op hun hoofd. De kransen zijn door een lint met elkaar verbonden, symbool voor de nieuwe band tussen man en vrouw. (Bron voor Slavische en Griekse traditie: www.ortho- doxekerk.nl) De symboliek van de huwelijks- kroning is in alle tradities de- zelfde. De kroning is het centra- le moment van de toediening van het huwelijkssacrament door de priester. De kronen zijn een symbool van vreugde, maar ook ‘martelaarskronen’. Ieder huwelijks vereist wederzijdse onthechting, is de gedachte. Tegen het einde geeft de pries- ter aan bruid en bruidegom eenzelfde beker wijn te drin- ken. Deze beker moet het bruidspaar herinneren aan de bruiloft te Kana, maar is tevens symbool van het lief en het leed dat zij samen zullen delen. Het Evangelie van de huwelijksvie- ring is dat van de bruiloft te Ka- na. Daar veranderde Christus water in wijn. Voor bruid en bruidegom betekent dit dat Hij de menselijke liefde (water) zal veranderen in God-menselijke liefde (wijn). In en door de heili- ge Geest krijgt de menselijke liefde van het bruidspaar een heel nieuwe dimensie. De ei- genlijke huwelijksviering loopt ten einde met de zogeheten ‘dans van Jesaja’: hymnen wor- den gezongen, de priester voert aan zijn hand het bruidspaar, gevolgd door de getuigen en de bruidsmeisjes, in een kleine processie driemaal rondom het tafeltje waar de huwelijksvol- trekking zojuist plaatsvond. Tot slot worden de kronen van de hoofden afgenomen. De huwelijksritus kan zowel in de Eucharistie als daarbuiten plaatsvinden. Dolf Langerhuizen Byzantijnse liturgie XIX: Orthodoxe huwelijkssluiting in Cyrillus en Methodiuskerk te Praag (Tsjechië). (Foto: Creative Commons Licence, Wikipedia)