Jaargang 64 Nummer 4

Pokrof 6 De Vrouwe Wijsheid was thema in een bepaald soort literatuur, zagen we bij Solovjov en Blok ( Pokrof 2017-3, pp 6-8). De Wijsheid, de Sofia, is allereerst een theologisch begrip. Hier gaan we vooral in op een uiteenzetting door Sergi Bulgakov (1871-1944), waarvan vorig jaar een vertaling verscheen: Sofia; de goddelijke wijsheid; schets van een sofiologie (Russische tekst met Nederlandse vertaling door Dick Verhoef). E erder in Pokrof werd al geschreven over de Wijs- heidsicoon, waar de Wijs- heid als een persoon is afgebeeld, te vergelijkenmet symbolische go- denfiguren, soms met vrouwe- lijke trekken. De Sofia ligt dicht bij de Christusfiguur, maar valt er nietmee samen. Endankennenwe de kerken die aan Sofia zijn toegewijd, in Kiev, Ohrid, Thessaloniki, Novgorod. Bulgakov Sergi Bulgakov werd in Livny, een provin- ciestad 350 km ten zuiden van Moskou, geboren als zoon van een orthodoxe priester. Hij studeerde politieke economie aan de universiteit van Moskou, was aanvankelijk overtuigd marxist, was in zijn magisterdis- sertatie al iets kritischer over het marxisme, en na een geestelijke crisis schreef hij over godsdienstige vraagstukken. Hij was hoog- leraar in Moskou, werd priester gewijd, was parlementariër namens de sociaal-democra- tische partij, en na een decreet van Trotskij (1922) belandde hij in de Parijse emigratie, waar hij definitief zijn plek vond aan het orthodoxe theologische instituut Saint-Serge. In Sofia, de Goddelijke Wijsheid – schets van een sofiologie (Ned. vertaling Petten, 2016) gaat hij tamelijk systematisch in op de wijsheidsleer. De niet-theoloog (en de schrijver van dit artikel is geen theoloog) leest het boek in eerste instantie wat bevreemd door. Het staat vol begrippen die onwennig zijn voor een lezer die niet geregeld bezig is met de Drie Personen, de natuur van Christus, het werk van de heilige Geest en de rol van Maria. In een doorsnee parochieblad, door de meeste pastors, wordt er niet uitvoerig over uitgeweid. Het lijkt allemaal nogal ver van ons af te staan, misschien is men er in esoterische kringen meer mee bezig. Ook Bulgakov, in zijn inleiding, signaleert een der- gelijke stand van zaken. Russische icoon van Sofia, de Wijsheid (Foto : Temple Gallery , Londen) De Wijsheid in de wereld