Jaargang 64 Nummer 2

Pokrof 6 De Pinksterbood- schap in het Evangelie is heel duidelijk. Iedereen hoorde de predi- king van de aposte- len “in zijn eigen taal” (Hand 2:8). Er is dus voor chris- tenen niet één hei- lige taal. Elke taal kan heilig worden, wanneer de spre- ker de goede snaar weet te raken en de luisteraar daar open voor is. D e Byzantijnse koren en katholieke ge- meenschappen hechten vaak aan het Kerkslavisch. De leden zijn in grote meerderheid Nederlanders. Orthodoxe paro- chies vertonen meer verscheidenheid. Een aan- tal gebruikt uitsluitend hun traditionele liturgi- sche taal of uitsluitend het Nederlands. Maar andere parochies kiezen voor een mengvorm van Nederlands en andere talen. Volkstaal: een Orthodox principe? Het lijkt alsof de Orthodoxe Kerk de Pinkster- boodschap in praktijk heeft gebracht. Men vierde de liturgie in een gecultiveerde vorm van de eigen taal, bijvoorbeeld Arabisch, Grieks of Kerkslavisch. Later is men soms verstard. In Griekenland gebruikt men nu nog verplicht het Kerkgrieks, een verfijnde vorm van het Koinè- Grieks uit de Oudheid. In de Russisch-ortho- doxe Kerk is het Kerkslavisch verplicht en modern Russisch verboden, zelfs voor de lezin- gen uit de Schrift. In de diaspora wordt tegen- woordig in heel veel moderne talen liturgie gevierd. De meeste Grieken of Russen kunnen tegen- woordig hun ‘eigen’ liturgie dus moeilijk vol- gen. Dat geldt vooral voor de wisselende gebe- den. Menig Orthodox of Byzantijns kerkkoor bijt de tanden erop stuk. Weinig Nederlanders beheersen het Kerkslavisch of Kerkgrieks goed. Maar is een Nederlandse vertaling wel begrij- pelijk? “Presvjataja Bogoroditse, spasi nas” ver- taalt men meestal met: ‘Alheilige Moeder Gods, red ons’. Juist de vertaling roept vragen op, die anders verborgen waren gebleven. Hoe kan God een moeder hebben? En Christus is toch onze Redder! Je schrikt van wat je bidt. Wanneer je Moeder Gods nauwkeuriger ver- taald met ‘Zij die God gebaard heeft’, hebben we een uitweg uit de eerste vraag. Maar de tweede vraag is veel moeilijker te beantwoor- den. Kan deze wending theologisch eigenlijk wel? Waar voelt iemand zich thuis? In de Verenigde Staten is onderzoek gedaan naar het gebruik van de taal in de liturgie van Russisch-orthodoxe processie met icoon van de Slavenapostelen Cyrillus en Methodius in Novosibirsk, met ongetwijfeld de gezangen in het Kerkslavisch, de liturgische taal die de twee heiligen voor de Slavische volkeren hadden gevormd. (Foto: Testus/ Wikimedia Commons) Ieder zijn eigen taal!?