Jaargang 64 Nummer 2

Pokrof 1 9 Pokrof besteedt al jaren aandacht aan de situatie van de christenen in de landen van het Midden- Oosten. Met alle weder- waardigheden van christe- nen, maar ook van vele andere groepen in die regio van de wereld, die we al tientallen jaren haast dagelijks in het nieuws voorgeschoteld krijgen, zou men al gauw de alge- hele context uit het oog kunnen verliezen. Toch is die achtergrond onontbeerlijk. Hieronder biedt historicus Peter Raedts, zonder evenwel expliciet in te gaan op de specifieke situatie van de christenen, in vogelvlucht een histo- risch overzicht van het politieke Midden-Oosten van de laatste grote 100 jaar. En hij geeft op grond hiervan een korte, overigens niet al te rooskleu- rige vooruitblik in de nabije toekomst. D e verwarring in het Midden-Oosten is begonnen met de Eerste Wereldoorlog (1914-1918). Vierhonderd jaar lang had- den de Ottomaanse Turken gezorgd voor een precair maar toch robuust machtsevenwicht tussen de vele volkeren, stammen en godsdien- sten die over dit gebied verspreid woonden; een prestatie die, zeker gezien wat erop volgde, onze grootste bewondering verdient. Maar in 1914 nam de Turkse regering om onop- gehelderde redenen het besluit aan Duitse kant de oorlog in te gaan. Dat was zowel voor Frankrijk als voor Groot-Brittannië een grote tegenslag. De Britten vreesden dat de zeeweg naar India, die door het Suezkanaal liep, nu in groot gevaar kwam en de Fransen zagen hun ambities om via de christenen in het Midden- Oosten een Frans koloniaal imperium in Syrië, Libanon en Palestina te vestigen gedwars- boomd. Beide landen waren het er roerend over eens dat daarom aan de Turkse heerschappij over het Midden-Oosten een einde gemaakt moest worden. Westers dubbelspel Daartoe namen de Britten contact opmet de sja- rief van Mekka, Hoessein, wiens familie al eeu- wen over de heilige stad regeerde. De Britse regering opende in 1916 de onderhandelingen met Hoessein, via de bemiddeling van de kolonel T. E. Lawrence (of Arabia), en beloofde de sja- rief een Arabisch koninkrijk dat zich over het hele Midden-Oosten uit moest gaan strekken, met Damascus als hoofdstad, als hij nu tegen de Turken ten strijde zou trekken. In 1918 verover- den Hoesseins troepen na een succesvolle strijd aan de zijde van de Britten Damascus en nu eiste Hoessein de troon op die hem beloofd was. Maar toen bleek dat de Fransen en Britten ach- ter Hoesseins rug om andere plannen gemaakt hadden. In 1916 hadden beide landen in het geheimhet Sykes-Picotverdrag afgesloten, waar- in zij overeenkwamen dat het hele Midden- Oosten gesplitst zou worden in een Britse De heksenketel van het Midden-Oosten Syrië, begin 20 e eeuw.