Jaargang 63 Nummer 4

Pokrof 2 0 J oerodivy - daar moest ik aan denken nadat ik de bijzondere film The Lady in the Van (‘De Dame in het Busje’) had gezien. De film gaat over een daklo- ze vrouw die in een bestelwagen woont en plots in een straat in het Londense Camden komt parkeren. De keurige be- woners zorgen vlug voor een parkeerver- bod, maar tenslotte mag ze op de oprit bivakkeren bij een alleenstaande auteur. Hij gaat over haar schrijven. De film deed me denken aan een andere, Russische film, Ostrov , ‘Het eiland’. 1 Deze gaat niet over een zwerveling, maar over een drenkeling die op een ei- land aanspoelt. Op het eiland is een klooster en de monniken nemen hem op. De gemeenschappelijke noemer van bei- de films is dat de hoofdpersoon verteerd wordt door een diep schuldgevoel, dat achteraf onterecht blijkt maar dat elk van hen hun leven lang achtervolgt en hun handelen bepaalt. Hun gedrag is on- begrijpelijk dwaas voor wie de achter- grond niet kent. De dame in de bestelwa- genwil dicht in de buurt van het klooster zijnwaar zij vroeger nonwas. ‘De Mensenzoon bezit niets om zijn hoofd op te leggen’ (vgl Mt 8:20/Lk 9:58), zei Jezus, wat aanleiding gaf tot navolgers, de zwervelingen in Christus. Maar Sint-Benedictus had (in zijn mon- nikenregel, red. ) heel weinig op met deze gyrovagen (zwerfmonniken). Een stand- vastig bestaan (Latijn: stabilitas loci ) en zelf de kost verdienen waren voor hem de basis van een deugdzaam bestaan als monnik. Sint-Franciscus was eigenzin- nig en kordaat genoeg om hiermee te breken en hij verheugde zich als de we- reld hem voor een gekke zwerver ver- sleet. Vergeten we ook de ‘peregrinatio’ niet van de Ierse en Angelsaksische monniken, die huis en haard verlieten om in den vreemde kluizenaar te worden, bijvoorbeeld op IJsland waar ze de allereerste menselijke bewoners wa- ren vóór de kolonisatie door de Vikingen of zo- Joerodivy en stranniki Vassili de Zalige, basreliëf, Basiliuskathedraal te Moskou. 1 https://www.youtube.com/watch?v=ms4TXwIDutM, Engels ondertiteld.