Jaargang 63 Nummer 1

Pokrof 7 aangeschreven en haar ambtsdragers worden meestal met liefde en respect bejegend. Zelf heb ik– als orthodox priester gekleed – meegemaakt toen ik een wegrestaurant binnenstapte om wat te eten, dat een van de reeds aanwezige gasten de ober die mij de menukaart kwam brengen, toe- riep: “Ik betaal de maaltijd van de priester!” Nog voor ik mijn keus had kunnen maken, was mijn maaltijd dus al betaald. Consumpties in cafés hoefde ik vaker niet dan wel te betalen. Die kwa- men ‘gewoon’ voor rekening van de zaak. Het aantal seminaries is sinds het uiteenvallen van Joegoslavië gestegen van vier naar zeven. Verder is er naast de Theologische Faculteit in Belgrado een tweede in Sarajevo (Bosnië-Hercegovina) bijgekomen. Kandidaten voor het priesterschap zijn er voldoende. Men kan zich de luxe permit- teren alleen de beste kandidaten toe te laten. Kloosterleven Het kloosterleven, waaraan ik in het klooster van Novo Hopovo een aantal dagen mocht deel- nemen, kenmerkt zich door soberheid. Er zijn maar twee maaltijden per etmaal, om half elf ’s morgens en om half vijf ’s middags. Het eten is van goede kwaliteit, maar echt warm is er eigen- lijk niets. Alleen de soep wordt lauw tot warm opgediend. De koolhydraten worden vrijwel uit- sluitend in de vorm van brood gegeven. Af en toe is er vis, maar die wordt koud gebraden op tafel gezet. De groenten bestaan meestal uit tomaten, komkommer en paprika. De hele maaltijd duurt niet langer dan tien tot vijftien minuten. In de tijd dat ik er was, half oktober, was het niet war- mer dan tien tot twaalf graden, maar in het klooster werd (nog) niet gestookt. De diensten ’s morgens om zes uur en ’s avonds om zes uur, worden met zorg gevierd, al is de zang van het vijftal monniken – meest van middelbare leeftijd – niet bijzonder aantrekkelijk. Voor de zondagse Liturgie was een vijftigtal mensen van buiten gekomen. Bijna de helft van hen ging na de dienst mee koffie drinken. De monniken onderhielden zich gedurende ruim een uur vriendelijk en ongedwongen met hen. Door de week komen honderden pelgrims, onder wie veel jongeren, per bus naar het klooster. Zij gedragen zich in de kerk zeer eerbiedig en zijn onder de indruk van de kloosterkerk met haar oude fresco’s. In de directe omgeving liggen nog vijftien kloosters, dus de reis is zeker de moeite waard. Maatschappelijke activiteiten De Kerk is ook in de maatschappij actief. Ik sprak met een jonge priester uit een provinciestad die vertelde dat hij regelmatig een vrouwengevange- nis bezoekt. Het is duidelijk dat de Servisch- Orthodoxe Kerk, die vroeger een wat in zichzelf gekeerde indruk maakte, een stuk opener is geworden. De nieuwe kathedraal van de H. Sava, die in Belgrado wordt gebouwd, is van buiten klaar, maar moet van binnen nog worden afge- werkt. In deze enorme kathedraal zijn voortdu- rend grote aantallen mensen aanwezig die er komen bidden en geld doneren om de kathedraal af te bouwen. Verrast was ik door de houding die ik bij twee priesters bemerkte ten aanzien van de vluchte- lingenstroom die zich in die tijd door Zuid-oost- Europa een weg baande naar het noord-westen. Ik vertelde dat toen ik tijdens mijn pelgrimstocht door Hongarije trok, van veel Hongaren die met mij over de vluchtelingen spraken, had gehoord dat zij honderdvijftig jaar onder een moslimbe- wind hadden geleefd en daar meer dan genoeg van hadden: Hun normen en waarden zijn de onze niet! Wij willen daar niets mee te maken hebben en ook hebben wij het geld niet om die mensen op te van- gen. Daar kwam hun reactie in grote lijnen op neer. Uiteraard hoeven deze twee priesters niet per se representatief voor de mening van de doorsnee Servisch-orthodoxe gelovige te zijn, maar toch werd ik getroffen door hun uitspra- ken: Zeiden de Hongaren honderdvijftig jaar?! Wij hebben vijfhonderd jaar onder moslimbestuur moeten leven! Europa moet nu laten zien dat wij staan voor de christelijke waarden van liefde, barmhartigheid en gastvrijheid, en dat we geen zelfvoldane, zelfgenoeg- zame samenleving zijn, die bang is haar welvaart met anderen te moeten delen. Wat de komst van grote aantallen moslims betreft, was de houding er niet een van angst om overspoeld te worden door de islam. Vol vertrouwen zagen zij de kennisma- king van deze moslims met het christendom tegemoet. De superioriteit van het christendom zal leiden tot een kerstening van de islam en als die een feit is zal de wederkomst van Christus plaats kunnen hebben. Oef! Dat is wel even iets anders dan wat je meestal hoort. In ieder geval was mijn korte bezoek aan Servië en de hernieuwde kennismaking met de Ser- visch-Orthodoxe Kerk positief en interessant genoeg om me voor te nemen binnenkort nog- maals naar dit land te gaan om met mijn broe- ders in het ambt en geloofsgenoten verder te pra- ten en na te denken over de ontwikkelingen die zich momenteel in ons werelddeel voltrekken. Aartspriester Theodoor van der Voort