Jaargang 62 Nummer 4

POKROF 2015 • 4 3 Panorthodox Concilie in 2016 – Paul Brenninkmeijer 5 Land in oorlogstijd – Klaus van der Grijp 9 Centrum Assumptionisten in Boekarest – Michel Kubler 12 Meditatie: Kosmas van Maiuma – Leo van Leijsen 15 De Armeense ‘khachkar’ – Dirk Neven 19 Protestants theoloog over ‘vergoddelijking’ – Huub Vogelaar 22 Korte Berichten ` 23 Byzantijnse Liturgie VIII: Proskomidie – Paul Brenninkmeijer Pokrof 2 Redactie: Paul Baars, Paul Brenninkmeijer, Dolf Bruinsma, Geert van Dartel, Dolf Langerhuizen (hoofdredacteur), Leo van Leijsen (redactiesecretaris), Heleen Murre-van den Berg, Katja Tolstaja, Huub Vogelaar. Administratie en redactiesecretariaat: Pokrof, Emmaplein 19 D , 5211VZ ’s-Hertogenbosch, tel: 073-7370026, e-mail: secretariaat@oecumene.nl , website: http://www.oecumene.nl/Publicaties/Pokrof De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdragen en geven niet de mening van de redactie weer. De redactie is verantwoordelijk voor titels en tussenkopjes alsook voor foto’s en hun onderschriften. Voor mogelijke onjuistheden in aankondigingen van liturgievieringen en evenementen kan de redactie niet aansprakelijk worden gesteld. De redactie behoudt zich het recht voor ingezon- den reacties in te korten of niet te plaatsen. Opzeggingen dienen vóór 1 december in ‘s-Hertogenbosch te geschieden, anders wordt men verondersteld abonnee te blijven. De abonnementsprijs is € 20, giro IBAN: NL 61 INGB 0005679145 (BIC: INGBNL2A) t.n.v. Tijdschrift Pokrof, ’s-Hertogenbosch. Opmaak: VANDARTEL, Oss Drukwerk: Van Stiphout, Helmond. VAN DE REDACTIE Een hopelijk Panorthodox Concilie met orthodox Pinksteren 2016… Paul Brenninkmeijer peilt aan de hand van twee artikelen uit het tijdschrift Religion & Gesellschaft de kansen en verwachtingen. De in Oekraïne woonachtige ds Klaus van de Grijp kijkt terug op meer dan een jaar oorlog in Oekraïne. De Franse assumptionist Michel Kubler vertelt over het project van zijn congregatie in Boekarest, hoofdstad van Roemenië. De meditatie gaat dit keer over de grote maar tamelijk onbekende hymnendichter Kosmas uit de 8 e eeuw, wiens gedachtenis elk jaar in oktober gevierd wordt. Ds Dirk Neven uit Utrecht schrijft over de khachkar, een wat exotisch Armeens woord, wat letterlijk gewoon ‘kruis-steen’ betekent en eenvoudig wordt uitgesproken als gatsjkar . Een boeiend verhaal over de beroemde grote opstaande stenen met basreliëfs en inscripties uit het christendom van Armenië – een verhaal dat hij opdeed gedurende twee recente reizen naar dat land. Heleen Zorgdragers lezing over de vergoddelijking werpt vanuit een protestantse insteek een nieuw licht op deze oosterse idee – Huub Vogelaar vertelt waarom. Paul Brenninkmeijer eindigt met een korte blik op de ‘Dienst van de Voorbereiding’ van de Byzantijnse Goddelijke Liturgie. Hopelijk ook dit keer voor u weer voldoende boeiende stof uit de wereld van de Oosterse christenen. Leo van Leijsen, redactiesecretaris Pokrof verschijnt vijfmaal per jaar en is een uitgave van de Katholieke Vereniging voor Oecumene Athanasius en Willibrord De illustraties op de omslag: Voorzijde en achterzijde: De Drievuldigheidskathe- draal in het Kremlin (= citadel) van de Noord- Russische stad Pskov aan de oever van de rivier de Pskova (Foto’s: archief P. Baars). Khachkar (Foto: D. Neven)