Jaargang 58 Nummer 5

Pokrof 1 5 ‘Mijlpalen voor een Libanese contextuele theo- logie’ 1 is een proefschrift dat ik bij tijd en wijle met rode oortjes heb gelezen. De auteur, Antoine Fleyfel geeft de zaken helder weer. En het elan is voelbaar waarmee Fleyfels Libanese contextuele theologen, al reflecterend en schrijvend, nieuwe wegen zijn gegaan. De meesten onder hen schreven tussen begin jaren ’50 en eind jaren ’70. De onafhankelijk- heid van Libanon in 1943, zijn politieke struc- turering op basis van confessie (confessionalis- me), het samenleven met de moslims in Libanon die zich evolueerden van minderheid naar meerderheid, de stichting van de Staat Israël in 1948 en de komst daardoor van Palestijnse vluchtelingen naar Libanon, en ker- kelijk: de Orthodoxe Jeugdbeweging, de roep om vernieuwing in de Maronietisch-katholieke Kerk, de oecumene en het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) – het moeten, zo denk ik, evenzovele momenten zijn geweest die deze theologen aanzetten tot hun soms eigenzinnige en voorheen ongekende visies. Het betreft stuk voor stuk visionaire auteurs. Zo plaatst Michel Hayek de islam in het geheel van de heilsgeschiedenis, de geschiedenis van Gods belofte, door terug te grijpen op Ismaël, de verstoten zoon van Abraham en diens slavin Hagar en beschouwd als de voorvader der Arabieren, meer in het bijzonder die van de moslims. Op deze wijze rehabiliteert Hayek als christelijk denker de islam. Hayek ziet ook een belangrijke rol weggelegd voor de oriëntaalse christenen, in het bijzonder de Maronieten, een katholieke oosterse kerk van de Syrische traditie. Youakim Moubarac gaat terug op Abraham zelf en beschouwt de islam – naast het jodendom en het christendom – als een authentieke vorm van ‘abrahamisme’. Tevens beijvert hij zich voor de eenheid van alle kerken van de traditie van Antiochië. Mgr. Georges Khodr grijpt terug op de Byzantijnse theologie van de Logos spermatikos , letterlijk: ‘het (goddelijke) Woord met Zijn zaden’. Gods Woord dat mens werd in Jezus Christus “slaapt in de nacht van de godsdien- sten” (Fleyfel in een samenvatting). In de mate dat ook de islam deze ‘zaden van het Woord’ in zich bergt, bevat zij een deel van de goddelijke waarheid. Deze voorbeelden geven alle drie aan hoe in de decennia voor de Libanese Burger- oorlog (1975-1990) christelijke theologen ope- ningen maakten naar hun moslimse medebur- gers en ze zich evenzeer inzetten voor de ver- nieuwing van de Kerk. Mouchir Aoun zal jaren Libanese theologen Antoine Fleyfel. De Libanese contextuele theologen Michel Hayek (*1928-†2005), Maronietisch priester, leefde 52 jaar in Frankrijk. Youakim Moubarac (*1924-†1995), Maronietisch priester, leefde 43 jaar in Frankrijk. Grégoire Haddad (*1924), Grieks-katholiek, aartsbisschop van Beiroet (1965-1975), afgezet door de synode van het Melkietische patriarchaat vanwege te afwijkende theologische meningen, thans titulair bisschop van Adna. Georges Khodr (*1923), Grieks-orthodox, aartsbisschop van Jbeil en de Berg Libanon. Jean Corbon (*1924-†2001), Fransman, vanaf 1959 levend in Libanon, Grieks-katholiek, priester. Mouchir Aoun (*1964), Grieks-katholiek, werkzaam als professor in Libanon NB Info over Antoine Fleyfel: www.antoinefleyfel.com