Jaargang 58 Nummer 4

Pokrof 1 8 In een preek ter gelegenheid van 1 sep- tember, het begin van het Orthodoxe jaar, legt de Russische priester Pavel Adelgeim zijn betekenis uit wat dit betekent, maar ook die van de twee andere Nieuwjaren in Rusland. We hebben de oorspronkelijke context van een preek, waaruit we de belangrijkste delen hebben geselecteerd, enigszins gehandhaafd. G elukkig Nieuwjaar! Deze begroeting klinkt heel ongewoon op het huidige mo- ment. Maar toch is het nu werkelijk het begin van het nieuwe jaar. Wanneer we het Meneon 1 openslaan bij vandaag, 1 september, dan lezen we: “Indict. Begin van het Nieuwe Jaar”. Nieuwjaar op 1 januari We zijn nu gewend dat het nieuwe jaar begint op 1 januari. Vanaf de oude tijden, vanaf de Doop van Rusland (988), werd het nieuwe jaar niet gevierd op 1 januari, maar op 1 september. Pas in de 18 e eeuw werd Nieuwjaar vastgesteld op 1 januari. In 1700 vierde tsaar Peter de Grote feestelijk Nieuwjaar op 1 september. Na verloop van een aantal maanden waren er opnieuw feestelijkheden vanwege Nieuwjaar. Peter de Grote was in West-Europa geweest en had daar ervaren, dat Nieuwjaar op 1 januari gevierd werd. En hij heeft deze gewoonte inge- voerd in zijn eigen vaderland. In 1700 werd Nieuwjaar in Rusland dus twee keer gevierd: op 1 september én 31 december. Wat voor zin heeft het omNieuwjaar op 1 janu- ari te vieren? Bij ons in het christelijke Rusland heeft het geen zin. Want waarom zou 1 januari verschillen van 1 februari of 1 december? 1 September Een nieuw jaar in de lente en een nieuw jaar in de herfst, dat heeft betekenis, die verbonden met de cycli van de natuur. Bij de Joden begon het jaar met het Paasfeest rond maart. In de lente herleeft de natuur. Dan beginnen de knoppen te ontluiken en het gras te groeien. Dan wordt de hele aarde wakker en begint dus het nieuwe jaar. Vanaf dat moment begon het werk op het veld, dat doorging tot de herfst. In Palestina zijn er andere natuurlijk omstandig- heden als bij ons. Daar kun je ook voor een tweede keer oogsten. Daarom was er in sep- tember opnieuw een nieuw jaar. Dat nieuwe jaar belandde via Byzantium bij ons tegelijk met de Doop van Rusland. En zoals in Byzan- tium werd het vastgesteld op 1 september. Tussen de drie nieuwjaren De sfeer in de natuur tij- dens ‘Babije leto’, zoals verbeeld door de bekende Russische schilder Isaac Levitan. 1 De Menea vormen een reeks liturgisch boeken, voor iedere maand een deel.