Jaargang 58 Nummer 2

In mei 2010 ging in Rusland een nieu- we film in première: ‘Pop’ (priester), nog onder de zegen van de vorige orthodoxe patriarch, Aleksej II. Het is een historisch drama dat zich afspeelt in de door de Duitse nazi’s bezette regio Pskov. De film doorbreekt een aantal taboes die in Rusland over de Tweede Wereldoorlog bestonden en nog bestaan. De film wekte de nieuws- gierigheid van Paul Baars. Die werd beloond: het is een prachtige kwali- teitsfilm tegen het decor van mooie natuurgebieden rond de hem ver- trouwde stad Pskov, partnerstad van zijn woonplaats Nijmegen. H et verhaal van de film Pop gaat in het kort als volgt. De Duitsers bezetten tijdens de operatie Barbarossa in juni 1941 de Baltische staten en de regio Pskov. Een deel van de bevol- king is hoopvol gestemd enverwelkomt deDuit- sers met bloemen, brood en zout. Dat is begrij- pelijk. Ze dachten: erger dan Stalin kan niet. Een deel van het bestuur van de Duitse bezet- tingsmacht is de bevolking aanvankelijk wel enigszins ter wille. De Pskovse missie Deze tegemoetkomende houding schept ruim- te voor een initiatief van de Russisch-ortho- doxe metropoliet Sergej (Voskresenskij, * 1897-†1944) van Vilnius in Litouwen. Hij zet in de bezette gebieden rond Pskov en Novgorod de ‘Pskovse missie’ op, die het kerkelijk leven weer op gang moet brengen. De hoofdfiguur van de film Pop is vader Aleksander Iónin, die vanuit de missie aan de slag gaat in het dorpje Zakáty, een kolchoze. De communisten hadden het kerkje in een socialistisch cultuurhuis veranderd. De kerk wordt weer hersteld: Marx en Lenin eruit en de iconen er weer in. Hoewel de eigen kinderen van de familie Iónin de deur al uit zijn, breidt het gezin zich weer uit. Een Joodse buurman vertrouwt een van zijn dochters aan de pries- ter toe. Ze wordt gedoopt met de naam Eva. Haar familie wordt vermoord, maar zij over- leeft dankzij deze adoptie. Haar doop wordt als een soort bevrijding weergegeven, een wat vreemd element in de film. Later volgen nog zeven Russische weeskinderen, die door de missie over de parochies verdeeld worden. De pastorie wordt een weeshuis. Vader Aleksan- ders vrouw Aleftína zet zich in voor Russische krijgsgevangenen. Ze leven onder erbarmelijke omstandigheden in een kamp buiten het dorp. Er breekt tyfus uit in het kamp; ook Aleftina wordt besmet en sterft. Vader Aleksander staat er nu alleen voor. De Russisch-orthodoxe kerk onder Duitse bezetting (1941-1944) 3 Aankondiging van de film ‘Pop’. Pokrof