Jaargang 56 Nummer 2

Pokrof 2 0 Op een druk bezochte studiedag in het Landelijk Dienstencentrum van de PKN te Utrecht hielden twee Russische theologen op 5 maart 2009 in het Nederlands een voordracht over de spiritualiteit in de hedendaagse Russische orthodoxie. Daarna werd de film Ostrov (Eiland) van Pavel Lungin vertoond. V ader dr. Sergei Ovsiannikov, aartspriester en rector van de kerk van de H. Nicolaas in Amsterdam en verbonden aan de Universiteit van Kampen, benadrukte dat er geen specifieke orthodoxe spiritualiteit bestaat. Juister lijkt het hem te spreken van een christelijke spirituali- teit. Het in onze tijd veel gebezigde woord ‘spi- ritualiteit’ is echter een diffuus begrip dat ver- heldering behoeft. Open voor God Een eerste ingang zocht v. Sergej aan de hand van enkele definities ontleend aan Wikipedia. Het onderscheidende van de christelijke spiri- tualiteit is, dat deze een oorzaak heeft in de werkzaamheid van de heilige Geest, wiens gaven heel (Russisch: celo ) en heiligmakend ( svetost ) zijn. Aan de hand van bijbelteksten uit de brieven van Paulus (Gal. 5,22-23; 1 Kor 12,4-6; 27-28) en het evangelie (Mat. 7,16) ging hij vervolgens in op de betekenis van de vruch- ten van de heilige Geest. Het werk van de heilige Geest is niet eenvor- mig, maar kent een grote veelkleurigheid. Deze veelkleurigheid vinden we terug op de iconen van de Russische heiligen uit verleden en heden. Onder verwijzing naar metropoliet Anthony van Sourozh beter bekend als Antho- ny Bloom, legde v. Sergej uit dat de christelijke spiritualiteit begint bij het stil worden en het in gebed openstaan naar God, die toegang zoekt tot de mens. Met een anekdote van Anthony Bloom maakte hij duidelijk dat wij doorgaans zo vreselijk actief zijn dat God niet de kans heeft er tussen te komen. Onder verwijzing naar Luc. 17,20 gaat het er om dat het Konink- rijk Gods in en binnen ons oplicht. De specifie- ke orthodoxe vormen van gelovig leven, zoals het Jezusgebed en het hesychasme, zijn daarop gericht. Omgekeerd perspectief Na vanuit een westers perspectief meegeno- men te zijn naar de kern van de (orthodoxe) christelijke spiritualiteit, keerde dr. Katja Tolstaja het perspectief om. Katja Tolstaja kwam op twintigjarige leeftijd naar Kampen, waar zij theologie ging studeren en toetrad tot de Protestantse Kerk. Zij promoveerde in 2006 Vader dr Sergei Ovsiannikov bij twee iconen tijdens de studiedag. (Foto: G. van Dartel) De hedendaagse orthodoxie in Rusland