Jaargang 56 Nummer 2

1 5 Pokrof Het afgelopen jaar was er aan de Radboud Universiteit Nijmegen volop aandacht voor de Russische orthodoxie en orthodoxie in het algemeen in relatie tot mensenrech- ten. Zo vond in februari jl. in Soeterbeeck (Ravenstein) een conferentie plaats over ‘Orthodoxie en Mensenrechten’, georga- niseerd door het Instituut voor Oosters Christendom (verder IVOC) te Nijmegen. De conferentie was in het kader van een groter project Expanding Europe Eastward , dat als algemeen thema ‘Orthodoxie en Europese integratie’ heeft en de vraag centraal stelt in hoeverre de orthodoxie de integratie van nieuwe Oosteuropese lidstaten in Europa bevordert of belemmert. Er waren experts uit Bulgarije, Roemenië, Hongarije, Oekraïne, Rusland, Duitsland, Finland, Oostenrijk, Groot-Brittanië en Nederland. I s al die aandacht voor de orthodoxie met be- trekking tot mensenrechten en sociale ethiek gerechtvaardigd? Is orthodoxie een speciale tak van het christendom die zich geheel anders ver- houdt tot mensenrechten dan katholicisme of protestantisme? En wordt deze verhouding be- paald door de religie of eerder door specifieke historische en politieke omstandigheden? Wat is orthodoxie? Dé orthodoxie bestaat niet, bleek al snel tijdens de conferentie. In elk Oost-Europees land bevin- den de orthodoxe kerk en gelovigen zich in een specifieke situatie, ook al zijn er vanwege het communistische verleden veel overeenkomsten. Vooral de ‘politisering’ van de kerk – de mate waarin deze betrokken is bij de staat – verschilt sterk van land tot land. Ook de betrokkenheid bij de natie, die eventueel kan ontaarden in nationalistische tendenzen binnen orthodoxe kringen, verschilt sterk onderling, net als de mate van anti-westerse gevoelens. De kerk van Rusland blijkt nog steeds een belangrijke factor binnen de Oost-Europese orthodoxie en is de enige die een sociale con- ceptie op schrift stelde – Basis voor een sociale Mensenrechten en Orthodoxie Internationale conferentie ‘Mensenrechten en Orthodoxie’. Links vooraan dr. Arjakovsky, een van de deelnemers. (Foto: J. van Kessel).