Jaargang 55 Nummer 5

Pokrof 6 De actieve betrokkenheid van het huidige Rusland bij de lotgevallen van Servië is gebaseerd op zowel etnische als religieuze verwantschap. Hoewel de his- torische banden van het mid- deleeuwse Rusland met Bulgarije veel ouder zijn – zij ontstonden meteen bij de kerstening van het Kievse Rusland –, en cultureel veel belangrijker – vanuit Bulgarije heeft Rusland de bijbel en liturgische boeken in het cyrillisch schrift ontvangen – heeft de Russische relatie met Servië een veel grotere ideologische beteke- nis gekregen, waarbij behalve de geloofs- band ook de Slavische bloedverwantschap wordt benadrukt. D e eerste relaties tussen Russen en Serven ontstonden in de veertiende eeuw in Con- stantinopel en op Athos, waar Russische mon- niken in contact kwamenmet Servischemonni- ken. Dat leidde tot de import van vertalingen van Zuid-Slavische manuscripten in het Mos- kouse Rusland. In de vijftiende eeuw trokken Servischemonniken uit hun door de Turken be- zette land naarMoskou. De bekendste van deze monniken was Pachomius Logothetes. Hij kreeg zijn bijnaam Logothetes (= woordvlech- Rusland en Servië klaard. Dit is door de meeste landen van de EU erkend. De Servisch-orthodoxe Kerk heeft ech- ter de onafhankelijkheidsverklaring scherp bekritiseerd, omdat ze deze als een schending ziet van het internationaal recht. Net als de Servische regering staat ze op het standpunt dat Kosovo volkenrechtelijk een integraal onderdeel is van Servië. Dat de kerk zich zo inzet voor het behoud van de provincie Kosovo voor Servië heeft vooral ook hiermee te maken dat zich op het gebied van Kosovo belangrijke cultuurmonumenten van de kerk bevinden (o.a. het patriarchale klooster in Pec ’ en het klooster Grac v anica, die alle twee op de UNES- CO-lijst van wereldcultuurerfgoed staan). Op grond van de ervaringen in de laatste jaren – het kwam meerdere malen tot overtredingen tegen de Servische bevolking in Kosovo en tot aanvallen op de kerken en kloosters aldaar – heeft de kerk geen vertrouwen in de Kosovaars- Albanese autoriteiten dat die zich voldoende zullen inzetten voor de bescherming van de Servische wensen. Of het klimaat van weder- zijds wantrouwen tussen Serviërs en Koso- vaarse Albanezen steeds meer kan worden gereduceerd, hangt op beslissende wijze af van de bereidheid tot dialoog en compromissen aan beide zijden. In deze context ligt er ook een oproep aan de Servisch-orthodoxe Kerk om nieuwe stappen van dialoog te ztten. Stefan Kube Stefan Kube uit Duitsland studeerde theologie en geschiedenis in Münster en Sarajevo. Hij is sinds 2007 assistent-hoofdredacteur van het Zwitserse internationale tijdschrift G2W. Ökumenisches Forum für Glaube, Religion und Gesellschaft in Ost und West , met het aandachtsveld kerken en godsdienstige gemeenschappen in Zuid-oost-Europa. RUSIJO, POMOZI!, “Rusland, help!”. Servisch span- doek. Deze foto werd de afgelopen tijd voortdurend getoond op de Russische TV.