Jaargang 55 Nummer 3

1 3 Petrus en Paulus: van heel de wereld Ingetogen en stil, zo staan ze op de icoon, Petrus en Paulus. Toch waren ze dat allerminst. Wie waren zij eigenlijk, deze mannen? Hun namen worden in Oost en West vaak in de liturgie genoemd. We komen deze apostelen op ontelbare iconen tegen. Hier draagt Petrus de sleutels en Paulus het Boek. Petrus ~ Als hun namen klinken, wordt Petrus meestal als eerste genoemd. Zijn eigenlijke naam was Simon, zoon van Jona en broer van Andreas. Net als zij, was Petrus visser van beroep. Via Andreas kwam deze eenvoudige, ongeletterde man in aanraking met Jezus van Nazaret. Bij een eerste ontmoeting noemt Jezus hem Kefas, wat ’steenrots’ betekent. Het Latijn vertaalt dat als ’Petrus’ en zo wordt hij door ons genoemd. Aanvankelijk bleef Petrus visser, later sloot hij zich aan bij de grotere groep die Jezus volgde. Nog later zou hij behoren tot de twaalf mannen die Jezus tot apostel koos. Onder die twaalf zou Petrus een belangrijke plaats gaan innemen. Dat blijkt uit het verslag van het zogeheten eerste Concilie in Jeruzalem (Hand. 15). Petrus heeft het Evangelie verkondigd in Klein-Azië, Rome en Griekenland. Onder keizer Nero zou hij omstreeks het jaar 64 in Rome gekruisigd zijn. Een vrome legende vertelt dat hij stierf met het hoofd naar beneden, omdat hij zich onwaardig voelde op dezelfde manier te sterven als Jezus. Paulus ~ Paulus heeft een heel andere levensloop gehad. Zijn eigenlijke naam was Saulus. Geboren in Tarsus (nu Zuidkust van Turkije), werd hij opgevoed door joodse ouders. Paulus was ook bekend met de Griekse taal en cultuur. In zijn jonge jaren was Paulus in Jeruzalem leerling van de schriftgeleerde Gamaliël. Paulus was een ontwikkeld man en fel tegenstander van de groei- ende beweging rond Jezus. Toen hij op weg was naar Damascus, is hem Iemand overkomen. Vanaf dat moment rekende Paulus zich tot de apostelen en verkondigde hij Christus onder de heidenen. Hij zou omstreeks het jaar 67 in Rome de marteldood gestorven zijn. Petrus en Paulus ~ De Kerk viert vanaf de eerste eeuwen op 29 juni het leven en de dood van Petrus en Paulus. Interessant is dat zij samen op één dag gevierd worden. Waarom dat is, is niet geheel duidelijk. Ze zijn nogal verschillend. Beiden hebben een grote ontwikkeling in hun leven en geloof doorgemaakt. We kennen hen als gepassioneerde mensen en verschil van mening was hun niet vreemd; ze zijn elkaar ook in de haren gevlogen. Waarom dan toch die twee-een- heid? Zijn zij gezien als elkaar aanvullende vormen van het apostelambt? Gaat het om de enorme invloed die zij hebben gehad bij de verspreiding van het Evangelie? Of telt hun grote geloof, dat bij allebei ook momenten van ongeloof heeft gekend? We weten het niet precies. Wat we met zekerheid kunnen zeggen, is dat beiden ’katholiek’ waren in de oorspronkelijke betekenis van dat woord: Petrus en Paulus staan voor een wereldwijd christendom, zonder nationale of etni- sche begrenzingen. Opvallend is dat de geschriften van het nieuwe Testament geen enkele melding maken van de dood van Petrus en Paulus. Hun heengaan werd kennelijk niet gezien als een gevaar voor het voortbestaan van de jonge Kerk. Ook al sterven de eerste leiders, de beloften aan hen gedaan blijven van kracht. Uiteindelijk gaat het niet om hen. Persoonsverheerlijking was de oude Kerk vreemd. Het gaat ook niet om opvolgers of plaatsvervangers van Jezus of de apostelen. Zij heb- ben slechts een verwijzende functie. Het gaat om het geloof in de levende Heer. Hij is en blijft het centrum, om Hem vormt zich de gemeenschap van de Kerk. Petrus en Paulus waren heel verschillende mensen. Hun visie en geschriften hebben in alle ver- scheidenheid bijgedragen aan de rijkdom van de Kerk. Ingetogen en stil staan zij op de icoon, hun appèl aan ons is duidelijk. Verscheidenheid mag er zijn, is zelfs noodzakelijk, maar blijf van Oost tot West ‘katholiek’ in de oorspronkelijke en ware betekenis van dat woord. Dolf Langerhuizen Pokrof