Jaargang 54 Nummer 5

Godsdienstvrijheid voor religieuze min- derheden vormt een aanhoudend pro- bleem in Oost-Europa waar ooit het com- munisme heerste. Ingegeven door een gebrekkig begrip van democratie, politiek opportunisme of de gevoelde noodzaak van een religieus-filosofisch fundament onder de jonge staat worden meerder- heidsgodsdiensten bevoorrecht. En dat gaat ten koste van minderheden. Oekraïne blijkt een geval apart, wat onder andere duidelijk wordt bij de Oekraïens-orthodoxe Kerk van het Moskouse patriarchaat. Die bevindt zich in een vreemde spagaat: bevoorrechte meerderheid in oostelijk Oekraïne, gedis- crimineerde minderheid in het westen. Frans Hoppenbrouwers was in juni 2007 in de westelijke metropool Lviv en sprak er met aartsbisschop Avgoestin Markevitsj en pastoor Volodimir Koezo. Wat zit hen zo al dwars? W ie op bezoek gaat bij aartsbisschop Avg- oestin van Lviv en Galicië merkt al vlug dat het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de Oekraïense onafhankelijkheid (1991) een trau- matische ervaring was. In de westelijke regio’s van Oekraïne verlieten talloze gelovigen, pries- ters en religieuzen zijn kerk en keerden terug naar de geünieerde Grieks-katholieke Kerk. Ze kozen massaal voor de kerk die in 1946 door de communistenverbodenwas enwaarvanzij zelf, hun ouders of grootouders deel uit maakten. Het domein van aartsbisschop Avgoestin schrompelde ineen. Kerken en kapellenwerden al dan niet met geweld aan het gezag van het pa- triarchaat van Moskou onttrokken. De pom- peuze rococo-kathedraal van Sint-Joris bij- voorbeeld werd noodgedwongen verruild voor een tamelijk klein, van oorsprong Roemeens- orthodox kerkjemet wat bijgebouwen in de rus- tige, lommerrijke Korolenkastraat. Daar, in zijn werkkamer met laptop, model- vliegtuigjes, militaire decoraties en vliegbre- vetten, die aartsbisschop Avgoestin in het Oekraïense leger behaalde, maakt de welbe- spraakte 55-jarige serieuze grapjes. Onder andere over de kleding van de meegebrachte Grieks-katholieke zuster Julia die de vertaling verzorgt: een wit boordje, de witte bies aan het hoofdkapje. Een echte Orthodoxe religieuze is van heel andere kwaliteit, stelt de kerkvorst vast, want ze kan zich zonder spiegel aankle- den. Aldus staat de kloosterdracht symbool voor het onnatuurlijke en gekunstelde karakter van de concurrerende Grieks-katholieke Kerk: een kerk die zegt de Orthodoxe traditie te koes- Minderheid in Oekraïne De Oekraïens-orthodoxe Kerk van het patriarchaat Moskou De noodkerk in stadsdeel Sichiv (Lviv) van Orthodox priester Volodimir Koezo. (Foto: F. Hoppenbrouwers) Pokrof 3