Jaargang 53 Nummer 1

POKROF 9 Zeker met mooi weer is het heer- lijk om door het prachtige heu- vellandschap te rijden van Oost- Slowakije. Mijn medepassagiers en ik rijden naar Korunkova, een dorpje vlakbij Stropkov, waar het noviciaat van de redemptoristen gevestigd is. De novicen vertel- len over hun dromen en ervarin- gen. Een van hen, Matuš C`´ ekan, is priester en een goede icoon- schilder, zoals de fresco’s uit de huiskapel laten zien. Dit dorpje is een goed voorbeeld van de veranderingen in de Slowaakse maatschappij, waar je als buitenstaander nauwelijks weet van hebt. Na de Tweede Wereldoorlog kwam Slowakije in de macht van het communisme. De traditionele landbouw met zijn kleine boerderijtjes werd omgezet in het systeem van de kolchozen. Boeren werden ‘land- arbeider’ op een ‘landbouwfa- briek’. Nu zijn de kolchozen weer opgeheven, maar ook de traditionele structuren zijn ver- nield. De jeugd trekt dus weg naar de steden waar men werk hoopt te vinden, Prešov, Košice, of Hummenne. Grote lelijke flat- gebouwen ontsieren het mooie landschap, maar de mensen zijn ook hun leefmilieu kwijt. Kerkelijke verwarring Ook kerkelijk zijn Tsjechië en Slowakije totaal andere landen geworden. Vóór 1918 was de kaart duidelijk. De meeste men- sen waren rooms-katholiek en er waren nauwelijks Orthodoxen. In de 17e eeuw hadden de Ortho- doxen in het gebied zich namelijk aangesloten bij de Kerk van Rome (Unie van Uz`´horod, 1646). Zij waren Grieks-katholiek. Vanouds heeft Tsjechië echter een grote aarzeling gehad ten opzichte van Rome. Dit resul- teerde in het protest van Jan Hus, die zijn inzichten met de dood op de brandstapel (1415) moest bekopen. Zijn ‘hervor- ming’ heeft de kerk in Tsjechië steeds bepaald. Het katholicisme zat niet diep. Tussen de wereld- oorlogen resulteerde dit zelfs in een stroming die teruggreep op deze Hussitische traditie en zich ontwikkelde tot een nationale Tsjechische kerk. Deze nationale vrijheidsdrang bepaalt ook nu nog het religieuze klimaat in Tsjechië. Een andere groep in deze beweging van onafhanke- lijkheid sloot zich aan bij de Orthodoxe Kerk, eerst onder de jurisdictie van Constantinopel en later van Servië. Daar kwa- men Orthodoxe gelovigen bij die uit Amerika terugkeerden of afkomstig waren uit Oekraïne (Wolynië). Zo groeide het aantal Orthodoxen. Grieks-katholieke Kerk opgeheven In 1950 werd door de commu- nistische regering de Unie met Rome opgeheven en de gelovi- gen werden officieel Orthodox (nu onder Moskou). Bisschoppen en priesters werden zwaar ver- volgd. Toen Tsjecho-Slowakije echter in 1968 onder Dubc`´ek kortstondig de Praagse lente vierde, verklaarden vele gelovi- gen zich weer Grieks-katholiek en eisten hun kerken terug. Dit In augustus 2005 was Johan Meijer uitgenodigd om zijn kloostergemeenschap van de redemptoristen te vertegenwoordigen bij de inwijding van het nieuwe klooster van de Grieks-katholieke redemptoristen in Stará L’ubovn`´ a, Slowakije. Johan Meijer, oud-redactielid en oud-secretaris van Pokrof, sluit hiermee aan bij het eerder gepubliceerde tweeluik van Huub Vogelaar over Slowakije (en Tsjechië). Altaarwijding in nieuw redempto- ristenklooster, Stará L’ubovn`´a. Voordat het altaar plechtig wordt gezalfd, wordt het uitgebreid gewassen. V.l.n.r. vicaris generaal van Košice, generale overste resp. provinciale overste van de redemp- toristen en bisschop Ján Babiak van Prešov. (Foto: J. Meijer) Op bezoek bij de Grieks- katholieken in Slowakije