Jaargang 52 Nummer 5

POKROF 6 “Het Jerusalem van Roes”, zo is Kiev in de middeleeuwen ge- noemd vanwege zijn spirituele betekenis in het Oost-Slavische christendom. Kiev is de baker- mat van de Orthodoxie in Oe- kraïne en Rusland. De rijke reli- gieuze geschiedenis van de stad is nog steeds zichtbaar in een reeks prachtige kerkgebouwen uit de 11e en 12e eeuw, de perio- de van het middeleeuwse Roes, en uit de 17e en 18e eeuw, de Oekraïense renaissance. Die historische godshuizen hou- den de herinnering levend aan het religieuze verleden, ook al correspondeert dat al lang niet meer met het geseculariseerde heden. Maar voor de gelovigen stellen de kerken met de estheti- sche uitstraling van hun tiental- len gouden koepels en beschil- derde interieurs ‘de hemel present op aarde’, zoals het theo- logische uitgangspunt luidt van de Orthodoxe kerkelijke archi- tectuur. Oude gebouwen Met de Hagia Sofia van Constan- tinopel als voorbeeld bouwden de Kievse inwoners in 1037 hun eigen kerk van de H. Wijsheid, de oudste kerk van de stad na de verwoesting van de oudere Tiendenkerk door de Mongolen. De gelijkenis met de Hagia Sofia van Constantinopel is verdwenen na de reconstructie in barokstijl, maar het interieur met zijn fres- co’s en mozaïeken is in oorspron- kelijke vorm bewaard gebleven. Ook uit de 11e eeuw stamt het beroemde Holenklooster, een omvangrijk gebouwencomplex met zeven kerken uit verschil- lende periodes, afgezien van de kapellen in de ondergrondse kloostergangen. De andere histo- rische kerkgebouwen zijn de kerk van de Verlosser in Beres- tovo met het graf van Joeri Dolgoroeki, de stichter van Moskou, en de kerk van de H. Cyrillus, beide 12e eeuw; de drie kerken van het Vydubytsky klooster aan de oever van de Dnjepr, waarvan één kerk uit 1080; in de benedenstad Podil staan de Hemelvaartkerk van het St. Florus- en Laurus-nonnen- klooster, de sobere barokke kerk van de Voorspraak, de weelderige barokke Andreaskerk van Ras- trelli en de pompeuze neo- Russische St. Nikolaaskerk, de grootste maar ook lelijkste kerk van Kiev, behorend bij het twee- de nonnenklooster in de bene- denstad; tenslotte is er de neo- byzantijnse St. Volodymyr- (Vladimir-) kathedraal met schil- deringen van Nesterov en Vroebel. ‘Nieuwbouw’ Recentelijk zijn er drie cultuur- historisch belangrijke kerken bij- gekomen, of beter gezegd: herre- zen, drie kerken uit de 11e en 12e eeuw die tijdens het communis- tische bewind waren afgebroken: de in 12e-eeuwse stijl herbouwde Pyrogosja Ontslapingskerk in de benedenstad, de decoratieve ba- rokke Michaëlkerk-met-het-gou- den-dak in het centrum van de stad, en de Ontslapingskerk in het Holenklooster. De Michaëlkerk-met-het-gou- den-dak (Myhajlivskyj zolotover- chyj monastyr) die tussen 1998- 2001 is hersteld en de Ont- slapingskerk (chram Oespinnja) in het Holenklooster, welke in 2000 gereed kwam, hebben behalve historische ook actueel kerkpolitieke betekenis: zij sym- Wie herinnert zich niet de uitzendingen op televisie van ‘Kerkenpad’, de toeristische rondtocht langs de kerken in een regio? Uw gids Wil van den Bercken neemt u de komende num- mers van Pokrof mee op Orthodox kerkenpad in Oost-Europa. Volgende steden zijn o.a. Moskou en St. Petersburg. Aan de hand van de kerkgebouwen wordt de situatie van een land geschetst. Deze eerste aflevering leidt u rond door Kiev in Oekraïne. Kiev Eerste aflevering Orthodox kerkenpad Ontslapingskerk te Kiev in Oekraïne.