Jaargang 52 Nummer 5

POKROF 12 intensief gebruikt. Dit werk was aanvankelijk opgevat als een aanvulling op de befaamde Ge- schiedenis van de Arabische lite- ratuur (1898-1902), geschreven door zijn landgenoot Carl Broc- kelmann, die, conform de toen- malige oriëntaties binnen de Duitse arabistiek, gefocust was op de islamitische literatuur en zelfs bewust christelijke ge- schriften uitsloot. Een korte presentatie van dit werk laat zien waar het christe- lijk-Arabisch voor staat. Het eer- ste deel bevat een algemeen his- torisch overzicht van de chris- telijke gemeenschappen in het Midden-Oosten. Hieruit blijkt al dat Graf evenwichtige aandacht heeft voor de literaire productie van alle Arabische en gearabi- seerde gemeenschappen. Dit deel bespreekt verder de Arabische vertalingen uit het Grieks, Sy- risch en Koptisch van de Bijbel, de apocriefe geschriften en de patristische literatuur, evenals van de liturgische gebruiksboe- ken (lectionaria, getijdenboeken, missaals, etc.). Het tweede deel is waarschijnlijk het meest be- langrijk. Hier behandelt de au- teur vooral de oorspronkelijke Arabische geschriften van schrij- vers die behoorden tot de Byzantijnse, Maronitische, Sy- risch-Orthodoxe, ‘Nestoriaanse’ en Koptische kerkgemeenschap- pen vanaf de beginperiode (onge- veer 8e eeuw) tot in het midden van de 15e eeuw. Sommige van de hier behandelde werken zijn zeer origineel en van buitenge- woon theologisch of kerkhisto- risch belang. Geleerden begin- nen deze literatuur eigenlijk pas de laatste jaren te ontdekken. Deel drie en vier bespreken de latere literatuur tot aan het ein- de van de 19e eeuw, inclusief die van de nieuw ontstane geünieer- de kerken. Het betreft hier ge- schriften die over het algemeen beïnvloed zijn door westerse (Grieks-Byzantijnse, veel vaker nog Latijnse) theologische ge- schriften, als het al niet recht- streeks om vertalingen uit het Grafs Geschiedenis van de chris- telijk-Arabische literatuur is van groot belang. Het is een vijfdelig standaardwerk dat meestal en terecht als ‘monumentaal’ wordt aangeduid en dat meer dan vijf- tig jaar na verschijnen nog steeds de belangrijkste referentie is - of moet zijn - voor ieder die zich bezig houdt met de studie van de geschriften die christenen uit het Midden-Oosten in het Arabisch hebben opgesteld. Grafs werk toont aan hoe chris- tenen mede het Midden-Oosten gevormd hebben en bijgedragen hebben aan de bloei van een Arabische en islamitische cul- tuur. Graf, die het grootste deel van zijn leven doorbracht in het klei- ne stadje Dillingen, werd op bovengenoemd symposium de stille heros van het christelijk- Arabisch genoemd. Als stille werker is hij de auteur van niet minder dan tweehonderd weten- schappelijke bijdragen, waaron- der verscheidene monografieën over belangrijke theologen. Monumentaal Grafs Geschiedenis van de chris- telijk-Arabische literatuur wordt tot op de dag van vandaag nog Vijftig jaar geleden stierf in Dillingen a.d. Donau een van de pio- niers van de wetenschappelijke studie van de christelijk- Arabische literatuur, prof. dr. Georg Graf. Om dit te herdenken vond in de Noord-Beierse stad op 16 en 17 september, op initia- tief van het Duitse Orient-Institut in Beiroet, een klein symposi- um plaats dat gewijd was aan de betekenis van de christelijk- Arabische literatuur. Hem te eren was een van de bedoelingen van deze bijeenkomst. Georg Graf en zijn Geschiedenis van de christelijk-Arabische literatuur