Jaargang 52 Nummer 1

POKROF 16 De verticale dimensie van de pel- grimage verwijst naar de spiritu- ele dimensie die elke bedevaart rijk is. De horizontale dimensie bestond uit ontmoetingen met mensen en organisaties. Ten Berge: “We overnachtten bij christelijke Palestijnen thuis en kregen zo uit de eerste hand te horen hoe het dagelijkse leven van de mensen eruit ziet.” De verhalen maakten veel indruk. “Tijdens het diner op Kerstavond zat ik naast een man die vertelde dat twee jaar geleden zijn auto onder vuur werd genomen door het Israëlische leger, dat dacht dat hij van Hamas was. Hij over- leefde met acht kogels in zijn lijf. Zijn twaalfjarige dochter, die bij hem in de auto zat, overleefde de kogelregen niet.” Palestijnse christenen Oosterse christenen en westerse christenen, het onderscheid maakt in dit geval niet zo bar veel uit. De Palestijnse samenleving, waar christenen een slinkende minderheid vormen, brengt net als elders in het Midden-Oosten oosterse en westerse christenen bij elkaar. Al jaren ligt het chris- telijkste stadje van de Palestijnse Gebieden, Bethlehem, er met Kerstmis uitgestorven bij. Na de Tweede Wereldoorlog vormden christenen ongeveer 90% van de bevolking van Beth- lehem. Nu is dat nog slechts 40%. Het heeft te maken met de vluchtelingen van twee oorlogen, de toestroom van Palestijnse moslims van het platteland, die naar de steden trekken vanwege de vele Israëlische wegblokkades en confiscaties van grond, en de emigratie van kansrijke christe- nen. Ten Berge: “De christenen die achterblijven staan onder grote druk. Ze maken zich grote zorgen dat er over twee decennia geen christenen meer wonen in Bethlehem. Dat is in al die 2000 jaar nog niet voorgekomen.” De pelgrims verplaatsten zich enkele dagen in het dagelijkse leven van de Palestijnse bevol- king. Voor de ‘dagtochtjes’ huur- de men daarom een bus met een Palestijns nummerbord. De Hol- landse pelgrims stonden dus mét de Palestijnse weggebruikers langdurig voor de vele check- points van het Israëlische leger te wachten. Ten Berge: “Met een Israëlische bus kun je een mooi gestroomlijnde pelgrimsreis ma- ken. Zo bewegen de Israëlische settlers zich over de snelwegen. Maar met een Palestijns num- merbord mag je niet op alle wegen komen en ook zijn som- mige afslagen naar steden verbo- den terrein.” De pelgrimage werd daardoor een tocht met hinder- nissen. Zodra de militairen ech- ter in de gaten kregen dat het om buitenlanders ging, volgde een voorkeursbehandeling. Het perspectief voor de Pales- tijnse moslims en christenen is somber. Met als voorlopige diep- tepunt: de bouw van de muur, waarmee Israël zich beveiligt tegen aanslagen. Een partner van Pax Christi in de regio probeert overigens te voorkomen dat de muur vol wordt geschreven met gefrustreerde graffiti en stimu- leert bezoekers tot creatieve schilderingen. Ook de Neder- landse pelgrims namen een stuk- je voor hun rekening. Een jong meisje had een doorkijk geschil- derd op de muur, waardoorheen een landschap zichtbaar werd met vogels. Een van de pelgrims schilderde geweren met bloemen uit de loop. Zelf kalkte Ten Berge enkele leuzen op de muur die hij zich herinnerde van de Berlijnse Muur, zoals: “Das Geheimniss der Menschlichkeit is das schwerste zu besiegen”. Multireligieuze nationale staat Doel van de solidariteitspelgri- mage was de Palestijnse christe- nen een mentale steun in de rug Tijdens een kerstuitzending van KRO Kruispunt in 2003 deed de gardiaan van het rooms-katholieke Franciscaner klooster dat toezicht houdt op de Geboortekerk in Bethlehem een dringende oproep aan christenen om volgend jaar weer te pelgrimeren naar de stad. Gied ten Berge van Pax Christi nam de handschoen op. Met een groep van 37 pelgrims vertrok hij op 21 december voor een achtdaagse ‘verticale’ en ‘horizontale’ pelgrimage. Pelgrimage naar Palestina Pelgrimage naar Palestina Kinderen verkopen kruiden op de plek waar een bedrijf goederen over een wegblokkade takelt. (Foto: Pax Christi)