Jaargang 50 Nummer 4

POKROF 7 Van 28 mei tot 1 juni 2003 werden in Berlijn de eerste Oecumenische Kerkendagen gehouden onder het motto ‘Ihr sollt ein Segen sein’. Ruim 200.000 bezoekers lieten zich informeren over de actuele stand van de oecumene, maakten kennis met medechristenen, aten samen, vier- den samen, baden samen, of luisterden samen naar een van de vele lezingen en voordrachten op een van de vele (deel-)programma’s. Ook de kerken van de oosterse tradities waren vertegenwoordigd op de Kerkendagen. De Grieks-orthodoxe metropoliet Augoustinos, vertegen- woordiger van het patriarchaat van Constantinopel, die zeventien jaar lang voorzitter was van de Raad van Kerken in Berlijn, was blij over de aanwezigheid van oos- ters-orthodoxen en oriëntaals-orthodoxen (Kopten, Syri- ërs, etc.). Samen hielden ze een concert onder de titel ‘Het psalmodiëren in de orthodoxe liturgie’, een toegan- kelijker kennismaking met de Orthodoxie, dan wanneer men zware thema’s had aangesneden. Metropoliet Augoustinos mengde zich in de discussie rond het gemeenschappelijk vieren van de Maaltijd des Heren, waarbij hij verklaarde dat ook katholieken en orthodoxen, die geen dogmatisch verschil in hun opvat- ting van de eucharistie hebben, eerst alle verschillen uit de weg geruimd moeten hebben voordat ze samen eucharis- tie kunnen vieren.* Er werd veel met de orthodoxen gesproken en er werd over hen gesproken. Enkele opmerkelijke uitspraken over de houding van de westerse christen ten aanzien onze oosterse zusters en broeders, die bij menigeen vragen zul- len hebben opgeroepen over de relevantie van de oecu- mene met de oosterse kerken, klonken uit de mond van de Duitse kardinaal Kasper, voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Eenheid. Enkele passages. “Bij ons in Duitsland, het geboorteland van de Refor- matie, is alles min of meer op de oecumene tussen katho- lieken en protestanten gericht; de derde belangrijke part- ner, de oude kerken van het oosten, in het bijzonder de orthodoxe kerken, blijven meestal in de schaduw. Velen denken: de oriëntaalse christenen zijn ver weg, niet alleen geografisch maar ook wat betreft mentaliteit. Wie dat denkt, zit er ver naast. De orthodoxe christenen leven zeker vanaf de Tweede Wereldoorlog midden onder ons; geografisch gezien zijn zij geen zuiver oosterse ker- OECUMENISCHE KERKENDAGEN IN BERLIJN OECUMENE VAN HET LEVEN ken meer; zij zijn over de hele westerse wereld verspreid. Door de uitbreiding van de Europese Unie naar het oos- ten komen ze ons nog meer nabij. De Oost-Europese lan- den die al langer (zoals Griekenland), of binnen afzienba- re tijd (zoals Roemenië, Bulgarije en Servië) tot de Europese Gemeenschap behoren, zijn allemaal diep van de orthodoxe traditie doordrongen. Zonder die landen laat het huis van Europa zich niet bouwen. Wij kunnen hen niet links laten liggen en als niet-verlichte exoten of als oecumenische spelbreker beschouwen, voor wie wij hooguit een folkloristische interesse opbrengen. Wat wij nodig hebben, is niet enkel een politieke uitbreiding van de Europese Gemeenschap naar het oosten, maar ook een oecumenische uitbreiding.” “Iedereen die weet wat iconen zijn - en er zijn inmiddels veel liefhebbers van iconen - weet welke geestelijke rijk- dom in het oosten aanwezig is. Een rijkdom die ons in het geseculariseerde westen alleen maar goed kan doen. Ook de Orthodoxie kan ons tot zegen zijn. De kerk in Europa moet met beide longen ademen.” “De oecumene van de waarheid en de liefde kan niet zonder de oecumene van het leven. We hebben ons niet alleen uit elkaar gedreven door discussie, we zijn uit elkaar geleefd. We moeten weer tot een samenleven komen en elkaar wederzijds nog beter leren kennen. Daaruit groeit dan het gemeenschappelijke getuigenis en de samenwerking. Wij zouden waarschijnlijk wezenlijk verder zijn (op de weg van de oecumene, PK) indien we al datgene gemeenschappelijk zouden doen en leven wat al vandaag mogelijk is. Mogelijkheden tot samenwerking bestaan ook waar op onderdelen verschillende posities naast elkaar bestaan. Wij kunnen laten zien dat men ook met problemen samenleven kan, samenleven moet.” Pieter Kohnen *Bron: R. Bohren, ‘Kirchentag in Berlin’, G2W, Nr. 7/8 2003, p 125. Lezerservice De volledige tekst van kardinaal Kasper is te vinden op www.egenius.de/oekt/texte/2470.doc of voor € 2,- (exclusief verzendkosten) te bestellen bij het redactiesecretariaat van Pokrof (adresgegevens zie colofon). Mensenmassa tijdens de Oecumenische Kerkendagen in Berlijn. Foto: G. van Dartel.