Jaargang 50 Nummer 4

POKROF 4 Al vanaf de tweede helft van de 2e eeuw zijn er christelijke gemeenten in het gebied dat nu Irak heet. Met Iran en Zuid-oost- Turkije maakte het huidige Irak deel uit van het Perzische Rijk. Daar waren de christenen meest- al Arameeërs. Het waren hún taal en cultuur die het gezicht van de ‘Perzische kerk’ bepaal- den. Heulen met de vijand De Perzische kerk was nooit een staatskerk. Wel gedijde ze de eer- ste eeuwen in relatieve vrijheid, maar een juiste verhouding met de regerende machten bleef van cruciaal belang. Terwijl in de 2e en de 3e eeuw in het Romeinse Rijk de christenvervolgingen oplaaiden, genoot de christelijke minderheid in het zoroastrische Perzië bepaalde rechten. Omdat Romeinen, net als de Grieken vóór hen, de aartsvijan- den waren van het Perzische rijk, keerde het tij voor de christenen in Perzië toen het Romeinse rijk in de 4e eeuw christelijk werd. Ze werden voortaan beschouwd als een ‘vijfde kolonne’ van de christe- lijk geworden vijand. De Perzische christenen werden in de 4e eeuw een kerk van martelaren. Om beschuldigingen van vriendschap met de vijand te ontzenuwen, maakte de Perzische Kerk, ook wel ‘Oost-Syrische Kerk’ genoemd, zich bestuurlijk en later theolo- gisch los van de christenheid in het Romeinse Rijk. Aan het hof Met de komst van de moslim Arabieren (635) werd de islam dominant. Er ontstond een belangrijk moslimrijk in het hui- dige Irak, dat werd geregeerd door de Abbasieden. Hun rijk bloeide van 749 tot 842. De Oost-Syrische Kerk genoot weer relatieve vrij- heid en maakte zelfs een groei door. Christenen hadden belang- rijke wetenschappelijke functies, ze blonken uit in geneeskunde, taalwetenschappen en wijsbegeer- te en bekleedden vaak hoge amb- ten aan het hof. Maar ze bleven wat ze altijd waren geweest: een minderheid die zich moest buigen naar de politieke realiteit. Ook andere kerken waren neergestre- ken in het gebied. De patriarch van de Oost-Syrische Kerk verte- genwoordigde al deze christelijke kerken bij de islamitische over- heid. Vlucht naar de bergen Toen de Mongolen het Midden- Christenen in het ‘nieuwe’ Irak Waar Irakese christenen in het westen soms worden gezien als vrienden van Saddam, zijn ze in de ogen van veel Irakese moslims vrienden van het westen. Om de hedendaagse situatie van de christenen in Irak te begrijpen, werpen we een blik op de geschiedenis van de oude christenen in het land van de Eufraat en de Tigris. De Chaldeeuwse patriarch Bidawid († 2003) bezocht vorig jaar nog zijn gelovigen in Nederland. Hier samen met kardinaal Simonis en rechts- achter kardinaal Simonis aboena Maher Gurges, tot voor kort pastor van de Chaldeeërs in Nederland. Foto: met dank aan aboena Maher.