Jaargang 49 Nummer 5

POKROF 6 een Suryoyo-jongere kan begaan is trouwen met een moslim. In de loop der eeuwen zijn er stereotype beelden ontstaan over buiten- staanders, meestal moslims: zij zijn onbetrouwbaar en staan voor alles wat slecht is in het leven. De kerk vervulde vele functies op het gebied van oriëntatie, rechtspraak, sociale zekerheid, bestuur en vei- ligheid. Deze bovenregionale religi- euze organisatie van hun gemeen- schap vergrootte hun weerbaarheid. Achterdocht en angst vormen een reflex op bedreigende omstandig- heden. De verhalen van vervol- ging en bedreiging zijn door de oudere op de jongere generaties overgedragen. Deze verhalen ge- ven boodschappen door die een grote sociale overlevingswaarde hebben: wees een nuttig lid van de samenleving, wees loyaal aan je familie en hou de kerk in ere. De verhalen zijn opgeslagen in de cultuur en veel jongeren kennen de vervolgingsgeschiedenis van hun familie en mededorpelingen. Oude tegenstellingen kunnen door spanningen in het heden weer nieuw leven ingeblazen wor- den. Inwoners van Nederland kun- nen dan een identiteitsverande- ring ondergaan, ‘vervreemden’ en zich weer meer op een etnische of religieuze noemer terugtrekken. Jan Schukkink Jan Schukkink is cultureel antropoloog en doet in het kader van een promotie onderzoek naar de Suryoye-gemeen- schap in Enschede. *Ik gebruik de aanduiding Suryoye voor de Syrisch- orthodoxe bevolking in Nederland. Hieronder vallen zowel de meer religieus-orthodoxe (Aramees) als de meer seculiere stromingen (Assyrisch) binnen de gemeenschap. Ik wil hier-mee de politieke discussie omtrent de historische achtergrond en precieze bena- ming van de gemeenschap omzeilen. De eerste reactie op de dramati- sche gebeurtenissen van 11 sep- tember 2001 van een groot deel van de Egyptische bevolking is voor de meeste Nederlanders wellicht onbegrijpelijk. Het was een reactie van vreugde “dat het zich onkwetsbaar wanende, hoog- moedige, onrechtvaardige, geweld- dadige Amerika, dat de dood van talloze Irakese kinderen veroor- zaakt en het onrecht en geweld zegent dat de Palestijnen wordt aangedaan, een zware klap kreeg in de symbolen van haar macht: het militaire centrum, het Pentagon, en het economische centrum, het WTC”. Velen waren van mening dat de aanslagen niet mogelijk waren geweest als God ze niet gewild had als straf voor onrecht, geweld en hoogmoed. Een arme, moslimse straatverko- per gaf een christelijke dame wat geld om uit dankbaarheid in de kerk een kaarsje aan te steken. De vreugde werd in eerste in- stantie gedeeld door moslims en christenen in Egypte, ook al was die overheersend onder mos- lims. Het was een reactie op wat de mensen elke dag zien op tele- visie, het geweld van Israël tegen Palestijnen, met inbegrip van kinderen, bejaarden en vrouwen; geweld dat de onvoorwaardelijke steun lijkt te hebben van de Verenigde Staten. Het was ook de uitdrukking van frustratiege- voelens jegens de Amerikaanse politiek, die de hele wereld lijkt te beheersen. Alleen mensen die in staat zijn onderscheid te maken tussen de Amerikaanse politiek en het Amerikaanse volk, gaven zich rekenschap van het drama en het afschuwelijke onrecht dat zovelen werd aange- daan. Stereotyperingen Het Amerikaanse antwoord, de aanvallen op Afghanistan, ging vergezeld van agressie binnen de Verenigde Staten jegens mos- lims. Een Koptische emigrant, een apotheker in Los Angeles, werd daar slachtoffer van. Hij had in zijn apotheek een foto opgehangen van de, als heilig beschouwde, vorige Koptisch- orthodoxe patriarch Cyrillus VI, E G Y P T E Gemeenschappelijk vaderland maar wederzijdse stereotypes Christenen en moslims in Egypte deelden sommige gevoelens na de aanslagen van 11 september. Maar achter de gemeenschappelijke weerstand tegen Amerika en het door Amerika ‘gesteunde’ Israëlische geweld tegen het Palestijnse volk, gaan wederzijds weerstanden en stereotyperingen van oosterse christenen en moslims schuil. Maar generaliseringen leiden niet tot het oplossen van de problemen die men gezamenlijk ter hand zou moeten nemen in een land als Egypte dat de laatste jaren geconfronteerd wordt met problemen die alle inwoners van het land raken.