Jaargang 49 Nummer 1

POKROF 8 De Oekraïens-katholieke bisschop- pen mochten de viering alleen uit de verte meemaken. Het patriar- chaat van Moskou had gedreigd niet te participeren als de 'Oekraïense uniaten' zouden zijn uitgenodigd. Om de 'oecumene' te redden was hieraan toegegeven. Zelfs de voorzitter van de Vaticaanse Commissie voor de Martelaren, de Oekraïens-katholie- ke bisschop Michael Hrynchyshyn, mocht niet op het podium plaats nemen. De herdenking van de slachtoffers van het communis- me werd gedaan door twee bis- schoppen van het patriarchaat van Moskou, Longin en Jonafan. Pijn en verdriet waren het gevolg. Een van de bisschoppen, Michaïl Zabryha - die zelf meer dan acht jaar gevangen had geze- ten en nog in het geheim bis- schop was gewijd - ging versla- gen terug naar huis. Hij kon de audiëntie bij de paus niet aan. "Dat zal ik goed maken," zei de paus. Kort daarna, in het begin van het nieuwe jaar 2001, hoor- den de bisschoppen wat deze cor- rectie betekende. Allereerst werd de jurisdictie van de Oekraïense Grieks-katholieke Kerk in plaats van alleen over West-Oekraïne uitgebreid over heel de Oekraïne. Hiermee werd erkend dat de vele Grieks-katholieken die in de ove- rige gebieden van Oekraïne wonen - vaak daarheen verbannen door de communistische leiders - hun eigen pastorale zorg nodig hebben. Het protest van zoge- naamd proselitisme vanuit het patriarchaat van Moskou werd hiermee genegeerd. Vervolgens beloofde de paus bij zijn bezoek in juni 2001 een groep martelaren uit de vervolgde Oekraïense kerk zalig te verklaren. Staatshoofd Sinds Oekraïne in 1991 een onaf- hankelijke en vrije staat was geworden, had de paus al meer- dere malen zijn verlangen geuit dit Slavisch land te bezoeken, een land dat hem ook daarom dierbaar was, omdat zijn moeder een Oekraïense is. De uitnodi- ging door de president van Oekraïne, Leonid Kucma, werd dan ook met vreugde aanvaard. Bovendien kon op deze manier de weerstand overwonnen wor- den vanuit het patriarchaat van Moskou. De paus bezocht het land als gast van de president, als staatshoofd van het Vaticaan. Bij zijn aankomst op het vliegveld van Kiev, Borispil, op 23 juni 2001, begroette de Oekraïense president de paus dan ook met deze woorden: "Uw heiligheid, geëerde gasten, dames en heren! In de naam van het Oekraïense volk en ook namens mijzelf heet ik het Hoofd van de Vaticaanse Staat, zijne heiligheid, de paus van Rome, Johannes Paulus II van harte welkom bij zijn aan- komst op Oekraïense grond". Oekraïne, deel van Europa In de pers, ook in Nederland, is nogal eens aandacht gevraagd voor de protesten tegen dit paus- bezoek. Tenslotte deden de foto's van boze zusters en monniken, zwaaiend met iconen en posters, het goed in de kranten. Toch moet men voorzichtig zijn daar al te veel conclusies uit te trek- ken. Uit de verschillende enquê- tes die werden gehouden, blijkt dat de meerderheid, zo'n 53%, het bezoek 'prima' vond, terwijl slechts 7% uitdrukkelijk tegen was; een half procent was bereid daarvoor de straat op te gaan, en dus voor de fotogenieke plaatjes te zorgen. Maar wanneer er gevraagd werd hoeveel mensen PAUS: "DAT ZAL IK GOED MAKEN" "Dat zal ik goed maken," waren de woorden van paus Johannes Paulus tot de Oekraïens-katholieke bisschoppen, toen zij in december 2000 in Rome het jubileumjaar afsloten. Toen pas had hij goed begrepen wat er gebeurd was op 7 mei 2000 bij het Colosseum te Rome, tijdens die grote oecumenische viering ter ere 'van alle geloofsgetuigen van de twintigste eeuw'. Die viering bleek een grote lacune te hebben bevat: de Oekraïens-katholieke Kerk was niet genoemd. Paus Johannes Paulus II ontmoet de Oekraïense president Kucma.