Perspectief 2022-59

64 Prof. dr. Herwig Aldenhoven Perspectief vandaag. Eén instantie van een nieuwe benadering die noodzakelijk geworden was en die een verandering is ten opzichte van de vroege kerk moet ik in het bijzonder noemen. Ik denk aan de kritische receptie van de standpunten van de Verlichting, die ook voor de oud-katholieken in de 19e eeuw en daarna van het grootste belang geweest zijn en die hebben bijgedragen aan hun verzet tegen het ultramontaanse systeem. 22. Is de tijdsgeest een criterium voor de vraag of iets een model kan zijn? We hebben nu verschillende keren gesproken over gebieden waar de vroege kerk en de oosterse kerk als model kunnen dienen, en over gebieden waar dat niet het geval is. Men kan zich terecht afvragen op grond van welke criteria een dergelijk onderscheid is gemaakt. Is de mentaliteit van vandaag het enige criterium? Maakt dit de tijdsgeest niet tot opperste rechter? En de tijdsgeest, zoals we weten, kan snel veranderen. Aan de andere kant moet ook duidelijk worden gesteld dat wij de tijdsgeest niet mogen veronachtzamen. Aan het begin van de lezing werd gezegd dat alleen datgene wat een impuls geeft tot vernieuwing in de kerk, tot verdieping van geloof en geestelijk leven en tot het overwinnen van obstakels voor eenheid als voorbeeld kan functioneren. Als we de huidige mentaliteit buiten beschouwing laten, kunnen wij natuurlijk niet beoordelen wat een dergelijke impuls kan geven. Maar ook om theologische redenen kunnen wij er niet omheen de tijdsgeest van vandaag serieus te nemen. Als wij geloven in de heilige Geest, die in ons is en werkt, dan betekent dit ook dat wij alleen in deze heilige Geest kunnen oordelen of iets als voorbeeld kan functioneren of niet. De Heilige Geest werkt nu echter in ons, d.w.z. ook in onze huidige mentaliteit. Het is echter ook zo dat wij ons niet kritiekloos mogen laten leiden door huidige tijdsgeest. Anders wordt de tijdsgeest werkelijk tot een afgod. We moeten onze huidige mentaliteit laten bevragen. Als christenen moeten wij het laten bevragen door het getuigenis van de Heilige Schrift. Maar, zoals ik heb geprobeerd te betogen, het is ook bijzonder behulpzaam om onze huidige mentaliteit te laten bevragen door de traditie van de vroege kerk. Maar we kunnen niet om de tijdsgeest heen. Deze is zeker niet uniform, zodat wij ook binnen de huidige tijdsgeest steeds een keuze moeten maken en een beslissing moeten nemen.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=