2022-59 De vroege kerk en de oosterse kerk als model voor kerk zijn vandaag in het Westen 61 18. Onderwerpen met betrekking waartoe de vroege kerk en de oosterse kerk geen model kunnen zijn Na een aantal onderwerpen besproken te hebben voor welke de vroege kerk en de oosterse kerk min of meer als model kunnen dienen, is het ook nodig enkele punten te noemen waarbij dit niet het geval is. Dit geldt in de eerste plaats voor de verhouding tussen kerk en staat. Dit is in de vroege kerk en de oosterse kerk altijd een onopgelost probleem gebleven. De in theorie bepleite samenwerking tussen keizer en kerk, zonder keizerlijke inmenging in de interne aangelegenheden van de kerk, is nooit echt in de praktijk gebracht. De houding tegenover de Joden en de positie van de vrouw is ook geenszins exemplarisch, zelfs al was zij vaak gedifferentieerder dan men vandaag buiten vakkringen pleegt te denken. Tenslotte is de behandeling van andersdenkenden, tenminste sinds de 5e eeuw, allesbehalve voorbeeldig. Desondanks mag ook niet onvermeld blijven dat de vroege kerk en de oosterse kerk noch de inquisitie, noch de systematische heksenvervolging kenden zoals de latere westerse kerk, en natuurlijk ook geen kruistochten, waarvan de slachtoffers naast moslims vooral oosterse christenen waren. 19. De mogelijkheden om in de vroege en oosterse kerken een model te zien: samenvatting Veel van wat hier is gezegd, zou naar mijn mening deel moeten uitmaken van de basiskennis van academici. Ik heb de indruk dat dit in de realiteit zelfs onder theologen niet algemeen bekend, of op zijn minst weinig bekend is. Laten wij kort samenvatten hoe de vroege kerk en de oosterse kerk als model kunnen dienen voor het kerk-zijn in het Westen vandaag. Wij zijn met name de volgende punten tegengekomen: • een nauwe samenhang tussen theologie enerzijds en spiritualiteit, liturgie en pastorale praktijk anderzijds; • een manier van denken die sterk gericht is op relationaliteit, met name op de relatie tussen de mens en God, en die bovendien God geheel en al laat zijn (Basilius: het wezen is onkenbaar); • de diepe en omvattende opvatting over symbolen;
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=