Perspectief 2022-59

54 Prof. dr. Herwig Aldenhoven Perspectief hebben aan God tot de volledige, met de schepping overeenstemmende natuur van de mens behoort. Wanneer er echter vanuit gegaan wordt dat het tot de volle en echte natuur van de mens behoort om geen aandeel aan God te hebben is het onmogelijk op een zinnige manier aan de menswording van Jezus Christus te geloven op de manier van vroege kerk – en het Nieuwe Testament, tenminste het Evangelie volgens Johannes (Joh. 1,1-14).8 Bovendien moet onder ogen gezien worden dat de ‘godde-loze’ opvatting over de volledige natuur van de mens in het moderne atheïsme niet uit de lucht is komen vallen, maar dat er in de ontwikkeling van de kerk in het Westen al een tendens in deze richting was. 11. Verzoening door voldoening? Veel mensen denken dat het de algemeen-christelijk, zelfs Bijbelse leer is dat Jezus Christus ons met God verzoend heeft doordat hij door zijn dood aan het kruis voldoening bewerkstelligd heeft voor de zonden van de mensheid. Maar noch de gedachte van de verzoening van God door Jezus Christus noch de gedachte van voldoening is Bijbels of vroegkerkelijk. Bijbels is de notie dat God in Jezus Christus de mensen met zichzelf (i.e., met God) verzoend heeft (Kol., 1,20). Het verschil tussen de verzoening van mensen met God en verzoening van God met de mensen heeft als zijn kern dat bij de verzoening van God iets aan God veranderd wordt, terwijl bij de verzoening van de mensheid met God iets aan de mensheid veranderd wordt. Alleen het laatstgenoemde is Bijbels en vroegkerkelijk. Voldoening betekent dat er een prestatie gebracht wordt waardoor de gekrenkte eer van een persoon hersteld wordt. Dit is precies de inhoud van de voldoeningsleer die in de westerse kerk voor het eerst in de 11de eeuw door Anselmus van Canterbury ontwikkeld werd. Deze houdt in dat Jezus Christus door zijn dood, begrepen als dat wat de mensen God bij wijze van voldoening verschuldigd waren, Gods eer, die door de menselijke zonde gekrenkt was, weer herstelt. In zijn strengste vorm, die de gedachte inhoudt dat God de mens op geen enkele andere manier zou hebben kunnen verlossen, is deze leer weliswaar ook in de Middeleeuwen niet geaccepteerd, maar ze is toch van grote invloed geweest op het religieuze denken in het Westen. Hierdoor is een godsbeeld bevorderd dat vandaag

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=