2022-58 THEOLOGISCH BERAAD OVER SYNODALITEIT 55 ‘Synodaal’: (bijna) een scheldwoord! Synodaliteit in de traditie van de Nederlands Gereformeerde kerken Dr. Ad van der Dussen In de Nederlands Gereformeerde Kerken (NGK) had men zo weinig warme gevoelens voor synodes, dat zelfs de terminologie is aangepast. Terwijl de Dordtse Kerkorde in art. 29 vier soorten kerkelijke vergaderingen kent, te weten kerkenraad, classis, ‘particuliere synode’ en ‘generale synode, spreekt het Nederlands Gereformeerde Akkoord voor kerkelijk samenleven van kerkenraad, regiovergadering en ‘landelijke vergadering’. Dit vermijden van het woord ‘synode’ komt natuurlijk niet uit de lucht vallen. De antipathie tegen synodes is als het ware bij het ontstaan van de Nederlands Gereformeerden ingebakken. Dat geldt tot op zekere hoogte ook van de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt (GKV), van wie de NGK in 1967 zijn afgesplitst en met wie zij in 2023 hopen te fuseren. Ik stip daarom in deze notitie enkele hoofdmomenten van de ontstaansgeschiedenis van de NGK aan. Vervolgens wil ik aanduiden hoe Vrijgemaakten en Nederlands Gereformeerden in de nabije toekomst gezamenlijk aan de synodaliteit vorm willen geven. Tenslotte formuleer ik enkele conclusies. 1. Ontstaansgeschiedenis: 1944 en 19671 In 1944 splitsten de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt zich af van de Gereformeerde kerken. De directe aanleiding was een uitspraak van de synode: die eiste van theologische kandidaten dat zij zouden instemmen met een sterk door Kuyper beïnvloede opvatting over de doop. Een groot aantal kerkleden verwierp deze ‘binding voor het geweten’. Men beriep zich op art. 31 van de kerkorde, waarin staat dat kerkelijke uitspraken ’voor vast en bondig moeten worden gehouden’ tenzij bewezen wordt dat ze strijden tegen het Woord Gods. Toen de synode aansluitend overging tot schorsing en afzetting van een aantal ambtsdragers (onder wie de hoogleraren K. Schilder en S. Greydanus) was de maat voor de latere Vrijgemaakten vol. Zij ‘maakten zich vrij’ van de leerbesluiten en schorsingen, en
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=