DEEL 1 40 Prof. dr. Marcel Sarrot Perspectief het primaire doel. ‘Synodaal’ wordt uitgelegd aan de hand van de etymologie van die woord: sun hodos, samen op weg. Twee aspecten van dat samen op weg zijn worden er speciaal uitgelicht: belangrijk is dat wij op weg zijn (en niet stilstaan of -zitten) en met wie wij op weg zijn. Wat dit laatste betreft: niet de clerus staat centraal en ook niet de kerngelovigen, nee, het is vooral belangrijk dat wij op weg zijn met de mensen in de marge van de kerk en met de Heilige Geest. Niet het nemen van beslissingen is belangrijk, maar dat wij luisteren naar elkaar en naar de Heilige Geest.4 Als je de documenten goed leest, komen woorden als ‘voorbereidende fase’ en ‘voorbereidingsdocumenten’ in een ander licht te staan: je hebt hier niet te maken met een voorbereiding, gevolgd door een synode, maar met een synodaal proces in vier fasen, waarvan elke fase essentieel is. Drie begrippen die in dit verband vallen zou ik graag nader toelichten: clericalisme, sensus fidei en volk Gods. 3. Clericalisme Als er iets is waar Paus Franciscus een hekel aan heeft, is het wel clericalisme. Maar wat is ‘clericalisme’ nu eigenlijk? In de Van Dale die ik thuis heb staan, de veertiende editie uit 2005, komt het woord niet meer voor. In de zevende druk uit 1950 nog wel: ‘theorie die aan de geestelijkheid meer macht toekent dan haar rechtens toekomt.’ Kennelijk oordeelde de redactie dat dit woord in de 21ste eeuw niet actueel meer is. De Paus denkt daar anders over, en ik vermoed dat dit woord onder zijn invloed wel weer zal terugkeren in de Van Dale. Paus Franciscus gaf onlangs een interview met de Italiaanse zender RAI TRE. Daar zegt hij het volgende: ‘De kerk heeft als missie om altijd op pelgrimstocht te zijn, altijd op zoek. Het ergste wat de huidige kerk kon overkomen is de wereldse gezindheid; dat is nog erger dan libertijnse pausen. Want uit een wereldse gezindheid komt clericalisme voort, en clericalisme leidt tot starheid. Onder die starheid zit de rot, dat is mijn grootste zorg. Dan gaat een ideologie het Evangelie verdringen. Zonder het offer van Christus kan er geen kerk zijn. Dat is de pelgrimstocht waarover ik het had en dat is hoe ik de kerk van morgen zie.’5 Enerzijds typeert de Paus hier het samen op weg zijn van het synodaal proces als een pelgrimstocht. Anderzijds verklaart hij het zich vastklampen aan de macht van de geestelijkheid, het clericalisme, uit een wereldse gezindheid. Die leidt tot een vasthouden aan de status quo en dus tot starheid.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=