DEEL 1 26 Prof. dr. Arnold Huijgen Perspectief kerkelijke omgeving? Welke personen of groepen laat men uitdrukkelijk of feitelijk aan de kant staan?" Deze treffende vraag naar mechanismen van insluiting en uitsluiting past niet alleen goed bij de huidige tijd en gevoeligheden, maar zij is ook cruciaal binnen de kerk. Er is in het document oog wat in het evangelie de 'schare' heet, de menigte die Jezus omstuwt, soms volgt en dan weer wijkt. De mensen die niet ongeïnteresseerd zijn, soms geïnteresseerd raken, maar die zich (nog) niet committeren, in een bonte verscheidenheid. Waar het oog voor de menigte verdwijnt, raakt de godsdienst vooral met zichzelf bezig en doemt het gevaar van sektarisme op. Het tweede punt is even behartigenswaardig als het eerste: 'luisteren'. Dat komt ter sprake nog voor 'het woord nemen' (dat is het derde punt). Luisteren gaat voorop, "met een open geest en een hart zonder vooroordelen." Luisteren impliceert ten minste drie dingen. Ten eerste veronderstelt 'luisteren' een directe vorm van communicatie, in de nabijheid van de ander. Luisteren verschilt van lezen. Wie een tekst leest, bepaalt de interpretatie van de tekst zonder de betrokkenheid van een tweede persoon. Ook de auteur heeft geen gezag over de interpretatie van zijn tekst. Maar luisteren veronderstelt een spreker die de luisteraar aanspreekt. Een boek kan men probleemloos dichtslaan zonder dat iemand iets daarover te zeggen heeft, maar uit een dialoogsituatie kan men niet zomaar weglopen. Luisteren veronderstelt intersubjectief commitment. Ten tweede betekent luisteren dat de eigen stem (en de eigen stemmen vanbinnen) tijdelijk het zwijgen op wordt gelegd. Luisteren veronderstelt openheid, zonder vooroordelen. Natuurlijk is het onmogelijk om alle vooroordelen uit te bannen of zonder vorm van voorverstaan te luisteren. Het gaat echter om een houding van ontvankelijkheid, waardoor men bereid is de eigen overtuigingen ter discussie te stellen en wellicht bij te stellen. Ten derde is luisteren niet enkel een fysieke activiteit van het oor of van de auditieve functie, maar het is een daad van de ziel. Niet alleen een open oor, maar ook een open hart is nodig. Deze receptiviteit is cruciaal voor het christelijk geloof.11 Zij heeft met nederigheid te maken: de hoogmoedige luistert niet maar heeft aan zichzelf genoeg. Wie nederig van hart is, staat open voor wat de ander te zeggen heeft.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=