2022-57 Theologische exegese en Mariologie 9 Huijgen dat Maria genade heeft die zij kan uitdelen, terwijl de Griekse tekst van Lucas juist suggereert dat zij genade heeft ontvangen. Wat betreft de vertaling van Lucas heeft Huijgen gelijk: als vertaling is ‘vol van genade’ minder geslaagd dan ‘begenadigde.’ Er staat dat Maria genade ontving (35-36). De tegenstelling die Huijgen ziet, is er echter helemaal niet. Dat Maria haar genade van God heeft ontvangen is wat er staat en is eigenlijk ook nogal vanzelfsprekend; genade heb je als mens niet van jezelf. Maar dat betekent nog niet dat Maria, nadat zij die genade heeft ontvangen, niet vol van genade is. Het lijkt mij voor de hand liggen dat dat wel zo was: anders was er iets misgegaan bij het ontvangen van de genade. En het betekent ook niet, dat zij anderen niet kan laten delen in de genade die zij zelf heeft ontvangen. Daar staat niets over in de Schrift. Maar dit is niet het punt dat ik wil maken. Het punt dat ik wil maken is dat ondanks die foute Latijnse vertaling, de Katholieke traditie de betekenis van de tekst zoals Huijgen die uitlegt heeft gezien en theologisch heeft verwerkt. Daarbij heeft zij ook aandacht gehad voor het feit dat het woord dat ik zojuist met ‘begenadigde’ vertaalde, een participium perfectum is, dat uitdrukt ‘dat de begenadiging van Maria reeds sinds geruime tijd verwezenlijkt is.’17 Ofwel, de genade waar het hier om gaat is niet iets uit de toekomst (nl. dat Maria zwanger zal worden), maar iets dat al heeft plaatsgevonden. Wat dan? De Katholieke traditie heeft dit ingevuld met de onbevlekte ontvangenis: Dat wil zeggen: de reactie van Maria – ‘Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord’ – is alleen maar mogelijk doordat zij vanaf haar geboorte vrij was van de negatieve zuigkracht van de erfzonde. In andere woorden: de geboorte van onze Verlosser is niet mogelijk dankzij de menselijke reactie van deze vrouw, maar dankzij de genade van God die reeds in haar werkzaam was. Ik begrijp dat je de bijbeltekst ook anders kunt interpreteren. Maar het gaat te ver wanneer Huijgen zegt dat dit dogma zonder bijbelse basis is. En het gaat al helemaal te ver wanneer hij het een kerkelijk bedrijfsongeval noemt. Sterker nog, ik zou het het katholieke equivalent willen noemen van het reformatorische sola gratia: wat in het dogma van de onbevlekte ontvangenis wordt uitgezegd gaat primair over Christus, niet over Maria – en het gaat erom dat de geboorte van Christus helemaal het werk van Gods genade is, en niet toch óók nog een beetje menselijke prestatie.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=