2021-55 Terugblik 53 die onwetendheid gehandeld en daardoor een karma opgebouwd. Als dat karma niet ‘opgelost’ is voordat je sterft heeft dat een nieuwe geboorte tot gevolg. Bewustzijn ontstaat en bijgevolg daarvan een psycho-fysisch complex (de vijf elementen plus lichaam en geest). Je vermogens worden actief en komen in contact met objecten. Die gewaarwording geeft prikkels die je ervaart als aangenaam, onaangenaam of neutraal, wat weer leidt tot handelen, wat leidt tot karma en zodoende weer tot een nieuwe geboorte na de dood. Maar, zo vertelt de derde edele waarheid, er is ontsnapping mogelijk. Door het proces van onafhankelijke veroorzaking te doorbreken bereik je een toestand waarin hunkering ophoudt en er geen lijden meer is: het nirvanā. In het hoogste nirvanā, het parinirvanā, vindt vervolgens geen wedergeboorte meer plaats. Je moet dan wel inzicht hebben in de ware werkelijkheid (de vier edele waarheden en dat je geen zelf hebt), waardoor de hunkering dooft, je handelingen niet meer leiden tot karma en er na het overlijden geen vorming ontstaat van nieuwe combinaties van die vijf elementen. De vierde en tevens laatste edele waarheid spreekt over een achtvoudig pad richting het nirvanā oftewel de uitdoving. Dat pad is een middenweg tussen extreem ascetisme en een leven gewijd aan plezier. Misschien nog interessant om op te merken is dat Indische religies niet strikt uit elkaar te trekken zijn, zoals we in het westen gewend zijn te doen met ons denken in dualiteiten. Deze levensbeschouwingen zien zichzelf echter niet als losstaand van de ander. Meen ik hier een verschil te zien tussen oosterse en westerse levensbeschouwingen? En waarom denk ik nu eigenlijk direct weer in termen van verschillen? Wanneer het (even) niet lukt: zonde Van alles houdt ons tegen in onze vergoddelijking: de ogen gesloten houden voor Gods werken naar buiten toe, zelfzucht, een hart van steen hebben door welke oorzaak dan ook, allerlei gehechtheden… Ik vond het interessant hoe historicus en religiewetenschapper Alfons Brüning verwoordde hoe in het oosters-orthodox christendom naar zonde wordt gekeken. Er wordt meer teruggegaan naar de oorsprong van het woord: afzonderlijk. De mens verliest het contact met God als een uitdrogende tak aan een boom waardoor de verbinding beschadigd raakt. Dat zou je misschien het proces kunnen noemen en Zizioulas beschrijft zonde inhoudelijk als het aanwenden van onze vrijheid ten koste van de ander en ten bate van ons zelfbehoud. Alfons vertelde me dat in het westers christendom daarentegen meer juridisch gekeken wordt naar de zonde. Je hebt iets fout gedaan en daarop
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=