2021-55 Terugblik 51 Ik denk dat Kees den Biesen interessante perspectieven heeft aangeboden in hoe dat proces van ontlediging werkt toen hij vertelde over Johannes van Apamea, een spiritueel auteur binnen de Syrische traditie. Volgens Johannes van Apamea groeit de mens in stadia bij het verwerkelijken van zijn of haar oneindig potentieel. Die stadia zijn het lichamelijke, het psychische en het geestelijke, maar net als bij zovele zaken in het oosters christendom zijn deze drie niet los te zien van elkaar. In feite zit onze ziel ingeklemd tussen een lichamelijke en een geestelijke realiteit. Door onze ‘passies’ te overwinnen groeien we meer en meer. Dat kunnen zowel goede als slechte passies zijn, want beide binden ons aan ons lichaam en belemmeren de eenwording met de geest. Op lichamelijk niveau hechten we ons vast door seksuele drang, honger en pijn. Op psychisch niveau gaan er allerlei gedachten, beelden, verlangens en emoties door ons heen die ons overrompelen en waarover we maar niet de baas lijken te zijn. Wanneer echter het lichaam in balans wordt gebracht schept dat ook ruimte om psychisch te groeien - en andersom -, waardoor je geestelijk helderder wordt. Bij het nadenken over de stadia moest ik denken aan de zogenaamde Piramide van Maslow die bekend is binnen de humanistische psychologie (hoewel Abraham Maslow afkomstig was van joodse ouders). Ook hier worden verschillende stadia onderscheiden die leiden naar zelfactualisatie en zelftranscendentie, waarin je uiteindelijk een potentieel bereikt waarbij je jezelf overstijgt. Daarentegen is hier de gedachte dat aan bepaalde behoeften juist voldaan moet worden om verder te kunnen groeien, in plaats van dat we ze moeten overwinnen. Onze honger en pijn moeten vooral gestild worden. Ook hebben we waardering en erkenning nodig, waar Johannes van Apamea juist waarschuwt voor ijdelheid. Volgens Johannes van Apamea is ijdelheid iets wat uitgeroeid moet worden, want met diepe nederigheid bereiken we de zuiverheid van onze ziel en worden we vrij van alles. Spreekt het ene het andere tegen of wordt misschien hetzelfde bedoeld, bijvoorbeeld dat het eerst lichamelijk en psychisch goed met je moet gaan om dat juist uiteindelijk los te kunnen laten? Daar ben ik nog niet helemaal over uit. Wat zou Zizioulas zeggen? Eerst de ander en het andere, dus niet per se eerst jezelf? Dus stel dat ik op de grond lig te vergaan van de honger en naast mij ligt ook iemand te creperen en er komt uit het niets een broodje aan vliegen, dan geef ik dat broodje dus aan de ander. Maar wat als ik daar alleen lig, maakt het dan nog uit of ik als een bezetene achter dat broodje aan
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=