Perspectief 2021-54

6 Dr. Vincent Hunink Perspectief Antonius de Grote (251-356) 1. Biografie Het leven van Antonius de Grote had min of meer onopgemerkt voorbij kunnen gaan, of alleen interesse kunnen wekken van tijd- en streekgenoten als een voorbeeld van bijzon- dere toewijding aan God. Antonius kon namelijk niet lezen en schrijven, en hij heeft dan ook geen geschriften nagelaten. Maar hoe heeft hij dan zo invloedrijk kunnen wor- den? Dat is te danken aan Athanasius van Alexan- drië (ca. 296-373). Deze bisschop van Alexandrië is de auteur van een groot aantal, in het Grieks geschreven werken. Verreweg zijn beroemdste boek is een levensbeschrij- ving van Antonius. Deze onder de Latijnse titel Vita Antonii (afgekort VA) bekende bio- grafie is geschreven kort na de dood van Antonius, dus rond het jaar 360. Het boek werd direct een bestseller in de hele Romeinse wereld. Het verspreidde zich razendsnel in het Oosten, waar het voor tal van overtuigde christenen een model werd waaraan ze zich spie- gelden, of dat ze zelfs concreet gingen navolgen door óók de woestijn in de trekken en te gaan leven zoals hij. De tekst werd bovendien in ijltempo vertaald in andere talen, waar- onder het Latijn. Nog geen tien jaar na de vervaardiging van het Griekse origineel worden er Latijnse versies gelezen en bediscussieerd in het verre Westen, zoals in de keizerstad Trier, getuige Augustinus die erover vertelt in zijn beroemde boek Belijdenissen (zie daarin 8,15 en 8,29). In de veelal trage antieke wereld was de VA dus een ongekend, doorslaand succes. Het boek had een impact die misschien alleen vergelijkbaar was met die van de Bijbel. Dat blijkt bijvoorbeeld ook nog heel concreet uit de honderden handschriften van de Griekse tekst die tot in onze tijd bewaard zijn gebleven.