Perspectief 2021-53

30 Prof. dr. Wim Moehn Perspectief afkomstig is uit een andere traditie en zich nu welwillend in mijn traditie gaat ver- diepen? 1. Opzet en methode Mijn eerste observatie heeft te maken met de opzet van het onderzoek en mijn vraag daarbij luidt: leren we Calvijn op deze wijze optimaal kennen en laat hij zich bij deze werkwijze in de kaart kijken door lezers die zich in de een-en-twintigste eeuw verdiepen in zijn erfenis? De uitgave van Calvijns geschriften die in de ne- gentiende eeuw het licht zag, omvat niet minder dan 59 delen. De analyse waarvan je verslag doet in Greatness and Limits of Common Priesthood concentreert zich op welgeteld twee van die 59 delen. Uiteraard heeft Calvijn al op zesentwintigjarige leeftijd een boek geschreven, waaraan hij bijna heel zijn verdere arbeidzame leven zou blijven schaven, schuren, verbouwen en uitbreiden – Institutie of onderwijzing in de christelijke godsdienst . Maar het blijft één boek, naast zeer vele andere pen- nenvruchten. Vergeet ook niet de mondelinge communicatie met de gelovigen te Genève middels honderden preken die hij gehouden heeft. Oudere studies over Calvijn konden volstaan met een analyse van de Institutie , alsof dat boek het enige geschrift is geweest dat uit Calvijns pen gevloeid is. Vandaag de dag is het gebrui- kelijk in het Calvijnonderzoek om ook die andere stemmen veel meer mee te laten spreken. Calvijn zoals we hem leren kennen in zijn Institutie mogen we uiteraard niet uitspe- len tegen Calvijn als exegeet van de Bijbel en prediker op een van de kansels in de stad. Voor hem zijn kansel en katheder nauw met elkaar verbonden. Maar toch is dit het terrein waarop verrassende ontdekking te doen zijn. Beschouw mijn obser- vatie als een uitnodiging en uitdaging om je nog veel breder in te lezen in deze theoloog uit Genève. Dan zul je ontdekken dat de opmerking dat ‘his approach to the theological issues of his days was more distant – less existential – systematic and practical than Luther’s approach’ (89) een eerste indruk is die spoedig bijgesteld moet worden.