Perspectief 2021-51

2021-51 22 Perspectief Willebrands en het jodendom – een gegroeide verstand- houding Prof. dr. Marcel Poorthuis Voordat ik in 1992 aan de universiteit van Tilburg ging werken – momenteel als hoogleraar interreligieuze dialoog - heb ik tien jaar aan het secretariaat van de katholieke kerk gewerkt voor de verhouding rk kerk – jodendom. In die hoedanigheid kreeg ik ook te maken met kardinaal Willebrands die in Rome de dialoog met het jodendom behartigde. Willebrands had een eigenschap die nog belangrijker was dan een grondige kennis van het jo- dendom: hij wist zijn gesprekspartners het gevoel van respect en waardigheid te geven. Dat was vooral merkbaar tijdens het pausbezoek aan Nederland in 1985 waarvan de ontmoeting met het jodendom een belangrijk element vormde. 1 De ontmoeting ging niet door, maar wel was er een overleg tussen katholieke en joodse vertegenwoordigers geweest van drie uur. Willebrands was daarvoor uit Rome overgekomen. Waarom de ontmoeting niet door- ging – paus Johannes Paulus II heeft juist het meeste gedaan aan de verhouding met het jodendom, zij het later, en uitgerekend aartsbisschop de Jong had als een der weinigen een moedig protest tegen de jodenvervolging laten horen – komt later. Eerste contacten Willebrands was enigszins geholpen in zijn denken over het jodendom door zijn pastorale contacten als jonge kapelaan met joden in de Begijnhof. Toch houden ook die verhalen iets gewrongens: ze getuigen van persoonlijke sympathie, maar niet van diep inzicht in de joodse existentie. Zo doopte hij een joodse vrouw, na enkele maanden van afwachten, maar haar eveneens joodse verloofde was ertegen. Wat betekende dat voor hun voorge- nomen huwelijk? Hoe het verder is gegaan vertelt het verhaal niet: de oorlog heeft aan het joodse leven in de Begijnhof goeddeels een einde gemaakt.