Perspectief 2021-51

16 Prof. dr. Bert Groen Perspectief de dwalenden en afvalligen’. 2 Daar werden natuurlijk ook lange tijd de protestanten en de oosters-orthodoxen toe gerekend. In die voorbede verzocht de kerk God plechtig dat Hij de zielen van de ketters en scheurmakers, die ‘door duivels bedrog misleid’ waren, moge bevrijden van hun dwalingen en hen naar de Catholica terugvoeren. In het proces van hervorming en vernieuwing dat het Tweede Vaticaans Concilie op gang bracht, werd even- wel deze voorbede radicaal veranderd en kwam nu te heten ‘voor de eenheid van de christenen’. Nu bidt de rooms -katholieke kerk elk jaar op Goede Vrijdag voor alle mensen die in Christus geloven en dat God hen in Zijn ene kerk moge samenbrengen en dat geloof en liefde hen bijeenhouden mogen. 3 In een van de belangrijkste vieringen van het jaar getuigt de rooms-katholieke kerk dus officiëel dat alle christenen samen op Gods wegen onderweg zijn en tot de ene kerkgemeenschap behoren. Iets soortgelijks geldt voor de oude voorbede voor de joden. Eeuwenlang weer bad de Romana ‘voor de trouweloze joden’, opdat die zouden inzien dat ze in het duister rond- doolden en opdat ze de weg naar Christus, het ware licht, konden vinden. 4 Na het concilie werd deze problematische tekst geschrapt en vervangen door een veel positievere voor- bede voor de joden, tot wie God het eerst gesproken heeft. De rooms-katholieke kerk bidt nu om groei van de joodse liefde tot Gods naam en om trouw aan het verbond en dat de joden tot de volheid van de verlossing mogen geraken. 5 Het feit dat het joodse volk het eerst is geroepen evenals fundamentele kenmerken van het jodendom als trouw aan het verbond met de Eeuwige en diens heilige naam worden nu dus expliciet genoemd. Omdat de manier waarop gebeden en liturgie gevierd wordt bepalend is voor het geloof, en het geloof op zijn beurt gebed en eredienst bepaalt, zijn de vernieuwde voorbeden op Goede Vrijdag dus van groot belang. Ook omdat de beden op een kernmoment van het kerkelijk jaar publiekelijk wordt voorgedragen. Iedere aanwezige hoort en verstaat ze, te- meer daar ze nu in de landstaal worden gezegd. Dit is een groot voordeel in vergelijking met de overeenkomsten die in de officiële theologische dialogen tussen de kerken bereikt worden en die lang niet altijd bij de niet-specialisten aankomen. Dat alles betekent echter ook dat de rooms-katholieke kerk haar voorbede voor de eenheid van alle christenen en die voor de joden met concrete stappen gepaard moet laten gaan. 6