Perspectief 2020-49

2020-49 31 ook niet dat het zich om een libatie in stricte zin (wat dat ook precies inhoudt) handelt, maar dat zo een ex- pliciete handeling met een beker wijn, waarin het vergieten van die wijn ook nog eens een centrale rol speelt, goed op de achtergrond van antieke libaties bij ‘pagane’ maaltijden begrepen kan worden, vgl. het overzicht en betoog van Charles H. Cosgrove , ‘ Banquet Ceremonies Involving Wine in the Greco-Roman World and Early Christianity ,’ The Catholic Biblical Quarterly 79 (2017), 299-316. 18 Om een term te gebruiken die een vruchtbare multilateraal gesprek in Nederland had, vgl. Dialoogcom- missie Reformatie-Catholica, De universele en de lokale dimensie van de kerk (2003); de commissie werkte van 1991-2002. 19 Vgl. John C. Kloppenborg, Christ’s Associations (New Haven: Yale University, 2019). Vgl. verder ook: Peter- Ben Smit, ‘A Note on Early Christian Associations and the Development of Offices in Early Christianity,’ Teolo- gia 56:3 (2013), 48-65. 20 In alles, dus ook bij de maaltijd – vgl. voor een treffende vergelijking van het gehele leven van Jezus met een liturgie: Catherine Pickstock, ‘ Ritual. An introduction, ’ International Journal of Philosophy and Theology (2018), 79, 217-221, 219. 21 Hoe men met het ambt en de maaltijd moet omgaan speelt een rol bij Ignatius, niet dat ze er beide zijn en als vanzelfsprekend beschouwd kunnen worden. 22 Henri de Lubac, Méditation sur l’Eglise (Paris : Cerf, 1953), 110-123.

RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=